روغن در پیشرانه خودرو ممکن است خیلی زود سیاه شود اما دلیل این موضوع چیست؟ آیا سیاه شدن روغن نشانهٔ تعویض آن خواهد بود؟ در ادامه به این سؤالات پاسخ می‌دهیم. با روغن سیتی همراه باشید.
علائم سیاه شدن روغن موتور
روغن موتور تمیز، کهربایی‌رنگ است اما اگر کثیف شود، سیاه می‌شود. کثیفی، دوده و سایر ناخالصی‌ها باعث غلیظ شدن روغن می‌شوند. برای اطلاع از سطح روغن و رنگ آن، می‌توانید از میله اندازه‌گیری استفاده کنید. اگر روغن تیره و غلیظ باشد، باید هرچه زودتر آن را عوض کنید. در حقیقت تعویض روغن یکی از کارهایی است که باید به‌صورت مرتب و دوره‌ای انجام دهید. این کار باعث بهبود عملکرد و افزایش عمر موتور می‌شود. سؤال اینجاست که به‌جز بررسی با میله اندازه‌گیری، از کجا باید متوجه شوید روغن موتور کثیف شده است؟ کثیف شدن روغن موتور با نشانه‌ها و تغییراتی در کارکرد موتور و … همراه است. این نشانه‌ها را در ادامه بررسی کرده‌ایم.
۱. ناک زدن موتور و ایجاد صدای بلند
روغن موتور با ایجاد سطحی لغزنده از ساییدگی فلزها با هم جلوگیری می‌کند. اگر روغن موتور کثیف باشد، نمی‌تواند چنین عملکردی داشته باشد. درنتیجه فلزها با هم برخورد می‌کنند و موتور صدایی تق‌تق‌مانند تولید می‌کند که اصطلاحا به آن ناک زدن موتور می‌گویند. هروقت صداهای بلندی مانند خش‌خش، کوبیدن و تق‌تق در موتور شنیدید، حتما روغن موتور را بررسی کنید تا از آسیب شَدید به موتور جلوگیری کنید.
۲. روشن شدن چراغ چک
روشن شدن چراغ چک روی داشبورد، نشان‌دهنده مشکلی در خودروی شماست. هنگامی که چراغ تعویض روغن را می‌بینید، باید سریع خودرو را پارک و سطح و رنگ روغن موتور را بررسی کنید. لطفاً این علامت هشدار را نادیده نگیرید، زیرا ممکن است منجر به آسیب موتور و تعمیرات پرهزینه شود.
۳. بوی روغن در کابین
بوی روغن مخلوط با بوی دود اگزوز یا گاز به این معنی است که موتور خودرو بیش‌ازحد گرم شده و روغن نشت کرده است. لطفاً قبل از اینکه وسیله نقلیه‌تان آسیب ببیند یا آتش‌سوزی شود، مشکل داغ شدن بیش‌ازحد موتور را سریعاً برطرف کنید.
۴. خروج دود از اگزوز
خروج دود از اگزوز یکی دیگر از علائم سیاه شدن روغن موتور است. البته خارج شدن دود از اگزوز می‌تواند به معنای نشت روغن یا نقص موتور هم باشد. برای اطلاع دقیق از مشکل و رفع آن، باید به مکانیک باتجربه مراجعه کنید.
چرا روغن موتور سیاه می‌شود؟
برخی افراد بر این باورند که سیاه شدن روغن موتور به این معنی است که روغن خراب شده است. این موضوع تا حدودی درست است، اما در برخی مواقع نیز این باور اشتباه می‌باشد. روغن موتور اگر به مدت طولانی مورد استفاده قرار بگیرد و فیلتر روغن نیز خراب شود، تغییر رنگ خواهد داد. اما در صورتی که موتور به خوبی کار کند نیز، روغن سیاه خواهد شد، زیرا موتور دارای مواد افزودنی است که خاصیت پاک کنندگی دارند. این مواد باعث می‌شود که طی مدتی کوتاهی، روغن موتور به رنگ سیاه دربیاید. بنابراین می‌توان گفت که موتور و روغن موتور هر دو سالم هستند.
زمانی روغن موتور به طور غیر طبیعی سیاه می‌شود که قدرت جذب دودهای معلق حاصل از احتراق را داشته باشد. وقتی که موتور در حال کار است، دوده‌هایی را تولید می‌کند که در صورت برخورد دوده‌ها با روغن موتور، آن‌ها در روغن معلق می‌مانند و پس از مدتی که روغن از دوده پر شد، رنگ روغن سیاه می‌شود. در صورتی که روغن قدرت جذب دوده‌ها و آلودگی‌های دیگر را نداشته باشد، دوده‌ها در بین قطعات موتور جمع شده و باعث ایجاد اختلال در انتقال حرارت، ایجاد سایش، روغن سوزی و چسبیدن رینگ می‌شود که نتیجه آن برابر با کاهش شتاب و تراکم گاز است.
اگر فراموش کنید روغن خود را تعویض کنید چه اتفاقی می افتد؟
روغن، چه مصنوعی و چه معمولی، برای روانکاری قطعات متحرک موتور حیاتی است. فراموش کردن تعویض روغن می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- خرابی زودرس موتور: روغن موتور گرمای جمع شده در موتور را جذب می‌کند. علاوه بر ایجاد واشرهای دمیده شده، گرمای بیش از حد ممکن است باعث تاب برداشتن اتصالات به حدی شود که غیرقابل استفاده باشند. رانندگی وسیله نقلیه شما با روغن قدیمی یک راه سریع برای گیرکردن موتور است. تعمیرات اغلب از هزینه وسایل نقلیه بیشتر است.
- کاهش عملکرد موتور: روغن‌های مصنوعی و معمولی حاوی مواد شوینده برای تمیز کردن قطعات موتور هستند. این مواد افزودنی آلاینده‌ها را برای حذف به فیلتر سوخت منتقل می‌کنند. فراموش کردن تعویض روغن باعث می‌شود کثیفی قطعات موتور را مسدود کند و گشتاور موجود و مصرف سوخت را کاهش دهد.
چگونه رنگ و سطح روغن موتور خود را بررسی کنیم
بررسی رنگ و سطح روغن موتور ساده است. این مراحل را به طور منظم دنبال کنید تا در مورد وضعیت خودرو خود بیشتر بدانید:
- وسیله نقلیه خود را روی یک سطح صاف پارک کنید و آن را خاموش کنید.
- اجازه دهید خودرو به مدت 15-20 دقیقه ثابت باشد.
- محفظه کاپوت را باز کنید.
- به سمت میله روغن موتور رفته و دستکش بپوشید.
- میله را به سمت بالا بکشید و آن را با دستمال کاغذی یا پارچه پاک کنید.
- میله اندازه گیری را دوباره داخل محفظه‌ای که از آن آمده است قرار دهید.
- دوباره میله را بردارید و به رنگ، ضخامت و سطح خواندن نگاه کنید.
- میله را دوباره داخل محفظه قرار دهید و درب آن را ببندید.
عواملی که باعث ایجاد روغن موتور سیاه می شوند
برخی از مواد افزودنی موجود در روغن موتور در برابر گرما بیش از سایرین مستعد تیره شدن هستند. علاوه بر این، اکسیداسیون معمولی می‌تواند روغن را نیز تیره کند.
اکسیداسیون زمانی اتفاق می‌افتد که مولکول‌های اکسیژن با مولکول‌های روغن برهم‌کنش می‌کنند و باعث تجزیه شیمیایی می‌شوند، درست مانند اینکه اکسیژن باعث قهوه‌ای شدن سیب بریده یا زنگ‌زدگی آهن می‌شود.
رسوبات می تواند منجر به روغن موتور سیاه شود
روغن موتور در حین کار با تقریباً هر چیزی که داخل موتور است، از جمله رسوباتی که ممکن است روی قطعات موتور تشکیل شده باشد، تماس می‌گیرد. از آنجایی که رسوبات کربن معمولاً سیاه رنگ هستند، در صورت وجود رسوبات داخل موتور، مدت زیادی طول نمی کشد تا روغن سیاه شود.
دوده باعث سیاه شدن روغن موتور می شود
در حالی که چرخه گرما باعث تیره شدن روغن می‌شود، دوده باعث سیاه شدن روغن می‌شود. بیشتر مردم دوده را با موتورهای دیزلی مرتبط می‌دانند، اما موتورهای بنزینی نیز می‌توانند دوده تولید کنند، به ویژه موتورهای مدرن با تزریق مستقیم بنزین.
وقتی روغن موتور خراب است و مشکلی را نشان می دهد متوجه خواهید شد:
در زمان خرابی روغن موتور با موارد زیر ممکن است مواجه شوید
روغن موتور شیری، کفی یا کرم رنگ است
وقتی متوجه شدید که روغن موتور شما شیری، کف آلود یا کرم رنگ به نظر می‌رسد، می‌تواند نشان دهنده نشتی واشر سر باشد. در این صورت، ممکن است متوجه شوید که خودروی شما در حال از دست دادن مایع خنک کننده است و دود سفید بیش از حد از اگزوز شما خارج می‌شود.
روغن موتور تیره و غلیظ است
وقتی روغن موتور خود را چک می‌کنید و رنگ آن تیره است و غلیظ است، نشانگر خرابی روغن است. روغن شما کثیف و آلوده است. ممکن است ناشی از شرایط رانندگی شدید باشد. این بدان معنی است که شما باید فورا روغن خود را تعویض کنید.
روغن موتور با بافت کف آلود و کرمی
اگر متوجه شدید که روغن موتور شما بافت کرمی یا کفی دارد، نشان دهنده آلودگی آب است. اگر دود سفید سفیدی که از اگزوزتان خارج نمی‌شود یا سطح مایع خنک‌کننده‌تان پایین نیامده است، متوجه آلودگی آب خواهید شد.
روغن موتور بوی بنزین دارد.
اگر روغن شما آلوده به بنزین باشد، معمولاً متوجه تغییر رنگ غیرعادی نخواهید شد. هنگامی که بوی بنزین به مشام می‌رسد، متوجه خواهید شد که چه زمانی به بنزین آلوده شده است.
روشن کردن چراغ تعویض روغن یا بررسی چراغ موتور
این یکی از نشانه‌های اولیه و واضح است که روغن موتور شما باید تعویض شود. هنگامی که متوجه شود مقدار روغن کافی در سیستم وجود ندارد، چراغ تعویض روغن توسط رایانه سواری اتومبیل شما روشن می‌شود.
اگر روشن است، روغن و سطح آن را بررسی کنید و بررسی کنید. چراغ چک موتور نیز در موارد بدتر روشن می‌شود تا به شما هشدار دهد که مشکلی در موتور وجود دارد. ممکن است به دلیل روغن کاری ناکافی باشد. این باید فوراً اصلاح شود تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
صداهای غیرمعمول موتور
اگر روغن موتور شما سیاه شد و متوجه شدید که موتور شما صداهای غیرمعمولی مانند صدای تق تق یا غرش می‌دهد، می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که روغن شما باید تعویض شود.
این می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که روغن توانایی خود را برای ایجاد یک لایه محافظ بین قطعات موتور به دلیل قدیمی بودن یا آلوده بودن از دست داده باشد که می‌تواند از تماس فلز با فلز جلوگیری کند و آن را ساکت نگه می‌دارد.
بهترین زمان برای تعویض روغن موتور برای جلوگیری از سیاه شدن روغن موتور
اکثر تعمیرکاران و متخصصان بر این باورند که زمان تعویض روغن موتور در عملکرد خودرو بسیار مهم است و اگر مسافت را نیز در نظر بگیرید، هر 12 هزار کیلومتر باید تعویض روغن موتور انجام بگیرد. معمولا هر یک سال یک بار تعویض روغن موتور باید انجام شود، اما چون ممکن است اشکالاتی برای روغن یا قطعات مربوط به آن به وجود بیاید، باید هر 1 یا 2 ماه یکبار به آن سر بزنید.
نکته دیگری که باید درباره روغن موتور بدانید، رابطه مدت ماندگاری آن در کارتر و مسافت طی شده است. همچنین شرایط آب و هوایی، تعداد استارت‌ها خودرو، مدت زمان رانندگی با خودرو، رانندگی در ترافیک، تعویض زمان تعویض روغن موتور را جلوتر از تاریخی می‌اندازد که انتظار دارید. به همین دلیل است که باید در زمان مشخصی روغن موتور را بررسی کنید.
