روغن موتور یکی از حیاتی ترین نیازهای هر خودرو است. روغن موتور کمک می کند تا موتور خودرو عملکرد مناسب تری از خود نشان دهد و در نتیجه کارایی و عمر موتور افزایش پیدا می کند. استفاده از روغن موتور باکیفیت کمک می کند تا روغن بتواند به تمامی وظایفی که برای آن در نظر گرفته شده عمل نماید.در ادامه سعی می کنیم با وظایف اصلی روغن موتور در موتور آشنا شویم با روغن سیتی همراه باشید.
وظایف اصلی روغن موتور
اصطکاک بین اجزا را کاهش می‌دهد
موتور از قطعات متحرک ساخته شده است که بین آنها اصطکاک وجود دارد. هرجا که اصطکاک هست، گرما هم هست. روغن موتور، اصطکاک بین قطعات فلزی را از بین می‌برد تا گرمای ناشی از آن، موتور را داغ نکند. جلوی ساییدگی قطعات را می‌گیرد.
تعمیر و تعویض قطعات ساییده‌شده موتور هزینه زیادی برمی‌دارد. بنابراین با یک روغن موتور مناسب، در هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌کنید.
اصلی ترین و مهمترین وظایف روغن موتور، روانکاری و کاهش اصطکاک بوده که باعث بهبود راندمان موتور خواهد شد. تشکیل فیلم روغن با ضخامت مناسب، موجب کاهش سائیدگی قطعات مختلف تا کمترین حد ممکن می گردد.
گرما را از چرخه احتراق دور می‌کند
موتور با تولید انفجارهای کنترل‌شده یا احتراق درون سیلندرها کار می‌کند.
اگر گرمای ناشی از اصطکاک به این انفجارهای کنترل‌شده اضافه شود، موتور خودرو مشکل پیدا می‌کند. روغن موتور مانند عایق از رسیدن گرما به این چرخه جلوگیری می‌کند.
یک از وظایف روغن موتور خودرو کمک به سیستم خنک کننده و خارج ساختن بخشی ازحرارت ایجاد شده در اثر کارکرد موتور و کارکرد بهینه قطعات متحرک موتور در دماهای مختلف.
محصولات جانبی ناخواسته را جذب می‌کند
در فرایند احتراق محصولات ناخواسته‌ای مانند اسیدها و اکسید سیلیکون تولید می‌شوند که اگر وارد سایر قسمت‌های موتور شوند، به آن آسیب وارد میکنند.
روغن موتور مانند یک آهنربا این مواد را جذب می‌کند و به‌حالت تعلیق درمی‌آورد. پس به این صورت شما هم متوجه وظابف مهم روغن موتور تا اینجای کار شده اید.
زنگ‌زدگی را به حداقل می‌رساند
در فرایند احتراق، سوخت باید با هوا که حاوی اکسیژن است مخلوط شود. اکسیژن باعث خوردگی و زنگ‌زدن فلزات می‌شود. ما نمی‌توانیم جلوی رسیدن هوا به موتور را بگیریم، اما با استفاده از روغن موتور می‌توانیم اثرات اکسیدکنندگی آن را به حداقل برسانیم.
حفاظت سطوح قطعات فلزی در مقابل زنگ زدگی و خوردگی به علت فعل و انفعالات شیمیایی یکی از دلایلی است که همه صاحبان خودرو از روغن استفاده میکنند و از وظایف روغن موتور به حساب می آید.
ضربه گیری
کاهش اثرات منفی ضربه های قطعات متحرک در حین کار را میتوان یکی از وظایف روغن موتوربه شمار آورد.
پاک کنندگی و معلق سازی
تعلیق ذرات حاصل از سایش قطعات و ترکیبات ناشی از احتراق سوخت و تجزیه روغن و پاک کردن سطوح در تماس یکی از دلایل وجود روغن موتور خودرو و استفاده از آن است.
کاهش مصرف سوخت
در صورت استفاده از روغن با مولتی گرید مناسب، درلحظه استارت، زمان رسیدن روانکار به قطعات موتور کاهش یافته که این امر در پائین آوردن میزان مصرف سوخت تأثیر به سزائی دارد.
نحوه خنک کردن موتور توسط روغن موتور
بسیاری از افراد گمان می کنند که وظیفه روغن موتور تنها روانکاری است. این در حالی است که یکی از مهم ترین وظایفی که روغن موتور بر عهده دارد، خنک کاری موتور خودرو است. در واقع سیستم ثانویه خنک کاری موتور بر عهده روغن موتور است. روغن موتور به عنوان یکی از مهم ترین اجزاء سیستم خنک سازی ثانویه موتور خودرو شناخته می شود.
با توجه به اینکه روغن موتور ضریب انتقال حرارت بسیار مناسبی را به خود اختصاص می دهد، می تواند در قسمت هایی از موتور که تحرک سریع و زیادی دارند و در هنگام فعالیت گرم می شوند، عملیات خنک کاری را به بهترین شکل انجام دهد. روغن موتور دقیقاً در قسمت هایی از موتور قرار می گیرد که علاوه بر روانکاری، نیاز به کاهش دمای موتور نیز وجود داشته باشد.
پیستون و سیلندرها از مهم ترین قسمت های موتور هستند که تحرک زیادی داشته و دمای بسیار زیادی در حین روشن بودن موتور ماشین دارند. با قرارگیری روغن موتور در این قسمت ها هم از ساییدگی پیستون و سیلندر جلوگیری می شود و هم دمای به وجود آمده از تحرک زیاد آن ها تا حدی کاهش پیدا می کند. هرچند به نظر می رسد که عملیات خنک کاری موتور وظیفه رادیاتور و دیگر اجزاء ماشین باشد، اما روغن موتور نیز نقش بسیار مهمی در کاهش دمای موتور ایفا می کند. عملکرد موتور با کاهش دما توسط روانکار به شدت افزایش پیدا کرده و قابلیت های خود را به نمایش می گذارد.
عیب‌یابی سیستم روغن‌کاری
اما سیستم روغن‌کاری هم دچار نقص می‌شود که از دو طریق میتوان به آنها پی برد:
- کم شدن روغن
- روشن شدن چراغ چک روغن
1. کم شدن روغن
مهمترین دلایل کم شدن روغن موتور عبارت‌اند از دور موتور بالا، سایش قطعات موتور و درزبندی نامناسب که در اثر هرکدام از آنها روغن یا تبخیر می‌شود و یا نشت روغن ایجاد می‌شود. در مورد اول یعنی اصطکاک علت کم شدن روغن این است که روغن در اثر حرارت زیاد تبخیر می‌شود چون هر روغن دارای یکسری ویژگی خاص است. مثلا نقطه انجماد و نقطه جوش و نقطه تبخیر دارد. مورد دوم هم بسیار واضح است که روغن بخاطر دلایل مختلف نشت می‌کند و به اصطلاح روغن‌ریزی دارد.
2. روشن شدن چراغ چک روغن
مهمترین دلایل روشن شدن چراغ چک عبارت‌اند از:
- شکستن یا ترک خوردن لوله روغن
- فرسودگی پمپ روغن
- وجود مانع در لوله روغن
- کافی نبودن یا رقیق بودن روغن
چرا روغن موتور بعد از مدتی سیاه می شود؟
برخی گمان می کنند که سیاه شدن روغن موتور نشانه بدی برای روغن بوده و باید هرچه سریعتر اقدام به تعویض روغن موتور خودرو خود نمایند. حتی بسیاری از افراد سیاه شدن روغن موتور را نشانه ای از کیفیت پایین یا تقلبی بودن آن می دانند. این در حالی است که کاملاً برعکس این موضوع صحیح است! روغن موتوری که سیاه نشود به احتمال زیاد کیفیت مناسبی نداشته و به وظایف خود به خوبی عمل نکرده است.
یکی از خصوصیات روغن موتور پاک کنندگی آن است. به همین دلیل پس از مدتی که در سیستم و مدار روغن در موتور چرخیده، دوده ایجاد شده به علت احتراق در موتور را به خود جذب کرده و رنگ آن سیاه می شود. در صورتی که این دوده از روی قطعات موتور توسط روغن برداشته نشود، به مرور زمان ساییدگی قطعات، روغن سوزی و… به سراغ موتور خواهد آمد و ضررهای بیشتری را برای صاحبان خودرو ایجاد می کند.
پس توجه داشته باشید که سیاه شدن روغن موتور، دلیلی برای زمان تعویض روغن موتور نیست و شما باید بر اساس دیگری اقدام به تعویض روغن موتور خودرو خود نمایید.
زمان تعویض روغن موتور
سعی کنید با توجه به روغنی که استفاده می کنید، زمان تعویض روغن را دقیق انجام دهید. بسیاری از روغن ها برای مدت زمان یا میزان کیلومتر خاصی تعریف شده اند و بهتر است بدون توجه به اینکه هنوز چسبندگی یا رنگ روغن مناسب است، قبل از رسیدن به آن میزان، روغن موتور خودرو خود را تعویض کنید.
هرچند بسیاری از سازندگان خودرو توصیه می کنند که پس از طی 12هزار کیلومتر یا 7500 مایل اقدام به تعویض روغن خودرو نمایید، اما این میزان کاملاً بستگی به خودرو، نوع روغن مصرفی و نحوه استفاده از خودرو دارد. اینکه از یک خودرو در آب و هوای گرم تابستان و در هوای شرجی و آلوده استفاده کنید تا در زمستان و هوای پاک، تفاوت چشمگیری دارد. سعی کنید بر اساس تجربه و مشورت با افرادی که از همان روغن موتور مصرفی شما استفاده می کنند، با نظم و به صورت مرتب اقدام به تعویض روغن خودرو خود نمایید تا از مشکلات احتمالی جلوگیری به عمل آورید.
