زمان تعویض ضد یخ جز مواردی است که هم در تابستان و هم در زمستان باید به آن توجه کنید. موتورها به عنوان منبع تغذیه ماشین ها بسیار داغ می شوند. بدون محافظت مناسب ، موتور فرسوده و حتی ذوب میشود ، که این مشکل هزینه زیادی دارد.
مایع خنک کننده خودرو ، که به آن ضد یخ نیز می گویند ، موتور را از داغ شدن بیش از حد محافظت می کند. مایع خنک کننده همچنین قطعات متحرکی را که با آنها در تماس ست را روان می کند ، و از آسیب پمپ آب ، واشر سر سیلندر و پیستون محافظت می کند.
ضد یخ یکی از اجزای حیاتی در سیستم خنککننده خودرو است که وظیفه جلوگیری از یخزدگی و جوش آوردن موتور در دماهای مختلف را بر عهده دارد. انتخاب بهترین زمان تعویض ضد یخ میتواند به حفظ سلامت موتور و افزایش عمر آن کمک کند. در این مقاله به بررسی زمان مناسب تعویض ضد یخ، علائم نیاز به تعویض، و نکات مهم در این فرآیند میپردازیم.
ضد یخ چیست؟
نمی دانید ضد یخ ماشین دقیقاً چیه؟ ضد یخ گرما را منتقل می کند بنابراین ماشین شما می تواند در شرایط مطلوب کار کند.
احتراق داخلی درون موتور با سوزاندن سوخت انرژی تولید می کنند. بخشی از این انرژی توسط موتور مهار شده و برای حرکت خودرو استفاده می شود. انرژی باقیمانده به گرما تبدیل می شود.
بخشی از این گرما از طریق اگزوز خارج می کند. بقیه در خود بلوک موتور باقی می ماند.
میانگین دمای احتراق نزدیک به 1000 درجه سانتیگراد است و در برخی موارد ممکن است به 2500 درجه سانتیگراد نیز برسد. اجزای آلومینیوم در حدود 665 درجه ذوب می شوند.
خرابی موتور به میزان قابل توجهی به مشکلات خنک کننده موتور مربوط می شود. برای محافظت از موتور و کارکردن در دمای ایده آل ، از ضد یخ موتور استفاده می شود.
تفاوت ضد یخ با مایع خنککننده
خیلیها مایع خنککننده را با ضد یخ اشتباه میگیرند و هر دو را یکی میدانند. درحالیکه ضد یخ همان مایع خنککننده نیست، بلکه یکی از دو جزء اصلی تشکیلدهنده آن است. در واقع مایع خنککننده از مخلوط ضد یخ و آب مقطر تشکیل شده است.
خود ضد یخ ترکیبی از آب مقطر و نوعی الکل است. معمولا رایجترین آنها اتیلن گلیکول است، زیرا هم ارزانتر است و هم به هر نسبتی با آب مخلوط میشود. بااینحال بهتازگی ماده جدیدتری به نام پروپیلن گلیکول به بازار عرضه شده است که گرانتر است ولی خطر کمتری دارد.
تعویض ضد یخ به چه عواملی بستگی دارد؟
تعویض ضد یخ به عوامل متعددی بستگی دارد. پس به غیر از میزان کارکرد خودرو، عوامل دیگری نیز تعیین کننده تعویض این مایع در خودروی شما هستند. به طور کلی شما باید به توصیه های شرکت سازنده اتومبیل در خصوص زمان تعویض ضد یخ عمل کنید. آب و هوای منطقه ای که در آن زندگی می کنید، یکی از عوامل مهم برای تعویض این مایع ضد جوش و خنک کننده در خودروی شما است. کسانی که در شرایط آب و هوایی خاص مانند هوای بسیار گرم و یا بسیار سرد زندگی می کنند، باید زودتر ضد یخ خودروی خود را تعویض کنند.
همچنین رانندگی در شرایط سخت مانند سربالایی و سرپایینی های مکرر شرایطی را برای خودروی شما فراهم می کند که باید ضد یخ را زودتر از موعد مقرر تعویض کنید. به غیر از این موارد، زمانی که بنا به هر دلیلی سطح ضد یخ در خودروی شما کاهش یافت، باید نسبت به جبران حجم کم شده از ضد یخ اقدام کنید. زیرا در غیر این صورت ممکن است به خودروی شما آسیب های زیادی وارد شود.
توضیحاتی در مورد زمان تعویض ضد یخ
برای جلوگیری از مشکلاتی مانند یخزدگی موتور در زمستان یا جوش آوردن آن در تابستان، دانستن زمان مناسب تعویض ضد یخ بسیار مهم است. معمولاً توصیه میشود که ضد یخ خودرو هر ۲ تا ۳ سال یا هر ۴۰,۰۰۰ تا ۵۰,۰۰۰ کیلومتر تعویض شود. این مدت زمان میتواند بسته به نوع ضد یخ و شرایط رانندگی شما متفاوت باشد.
ضد یخهای معدنی معمولا عمر کوتاه تری نسبت به نمونههای آلی دارند و باید آنها را زود به زود تعویض کرد. در واقع می توان گفت که زمان تعویض ضد یخ معدنی به طور معمول حدود یک سال است. البته ضد یخهایی هم از نوع معدنی وجود دارد که گاهی تا دو سال خاصیت خود را حفظ می کنند.
زمان تعویض ضد یخ آلی معمولا بیشتراز نمونههای معدنی بوده و حداقل به سه سال می رسند. در واقع این دسته از ضد یخها که از نظر کمیت دست پایین را در بازار دارند طول عمر بیشتری را نسبت به رقیبان معدنی خود به نمایش میگذارند.
البته باید به این نکته توجه داشت که زمان تعویض ضد یخ به عوامل مختلفی وابسته است یعنی ممکن است که در شرایط متفاوت , زمان تعویض ضد یخ برای دو خودروی یکسان کاملا متفاوت باشد. با این حال زمان تعویض ضد یخ در خودروهای سواری به طور متوسط حدود دو سال خواهد بود. به این معنی که اگر شما تحت هر شرایطی از وجود ضد یخ در خودروی خود استفاده میکنید، پس از گذشت دو سال باید به فکر تعویض آن با ضد یخ تازه باشید.
بهترین زمان برای تعویض ضد یخ
به طور کلی زمان تعویض ضد یخ پس از هر 80000 کیلومتر کارکرد است. همچنین شما می توانید پس از دو سال استفاده از خودرو، ضد یخ را تعویض کنید. اما باید نسبت به این موضوع آگاه باشید که تعویض ضد یخ یک امر مطلق نیست. بلکه باید به عوامل متعددی که در زمان تعویض این مایع خنک کننده تاثیر می گذارند نیز توجه داشته باشید.
تشخیص علائم نیاز به تعویض ضد یخ میتواند به شما کمک کند تا قبل از بروز مشکلات جدی، اقدام به تعویض آن کنید. از جمله علائم رایج میتوان به تغییر رنگ ضد یخ، کاهش سطح مایع در مخزن، وجود رسوبات یا ذرات در ضد یخ، و افزایش دمای موتور اشاره کرد. اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، ممکن است وقت آن باشد که ضد یخ خودرو را تعویض کنید.
ضد یخ از موارد زیر محافظت میکند:
- از یخ زدگی مایع خنک کننده در دمای سرد جلوگیری میکند
- در دمای گرم از بالا رفتن دمای مایع خنک کننده جلوگیری میکند
- جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی قطعات فلزی در مدار خنک کننده و موتور
- از سایش قطعات لاستیکی و پلاستیکی جلوگیری کنید
- جلوگیری از الکترولیز ، که در اثر خوردگی مایع خنک کننده و بارگیری الکتریکی ایجاد می شود
- مایع خنک کننده اشتباه می تواند منجر به آسیب و خوردگی قطعات شود ، که می تواند در دراز مدت بر خودرو تأثیر منفی بگذارد.
خرابی سیستم خنک کننده می تواند باعث خوردگی بدنه رادیاتور یا پر شدن از رسوبات داخلی شود. ممکن است مردم تصور کنند که یک رادیاتور خراب شده است ، در حالی که از ضد یخ نادرست استفاده شده است.
چگونه زمان تعویض ضد یخ را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص زمان تعویض ضد یخ، میتوانید به راهنمای خودرو مراجعه کنید یا از دستگاههای مخصوص تست ضد یخ استفاده کنید. این دستگاهها میتوانند غلظت و کیفیت ضد یخ را اندازهگیری کرده و به شما اطلاع دهند که آیا نیاز به تعویض وجود دارد یا خیر. همچنین میتوانید در دورههای مشخص، سطح ضد یخ را بررسی کنید و در صورت نیاز به تعویض، اقدامات لازم را انجام دهید.
تعویض ضد یخ در صورت تغییر یا کاهش کیفیت آن
در صورت کاهش کیفیت باید نسبت به تعویض ضد یخ اقدام کنید. گاهی اوقات ممکن است بنا به هر دلیلی ضد یخ کیفیت خودش را از دست دهد یا شما متوجه افت کارایی این مایع در خودروی خود شوید. البته این مورد بیشتر در خصوص استفاده از ضد یخ های نامرغوب و بی کیفیت صدق می کند. اما در هر صورت اگر ضد یخ خودروی شما کیفیت و کارایی خودش را از دست داد، باید هر چه سریعتر نسبت به تعویض آن اقدام کنید. اما می دانید چگونه باید کاهش کیفیت ضد یخ را تشخیص داد؟
یکی از راه های تشخیص افت کیفیت ضد یخ، بوییدن آن است. برای بررسی از این جهت، شما باید درب کاپوت خود را باز کنید و پس از باز کردن درب رادیاتور، بوی مایع خنک کننده خودروی خود را استشمام کنید. در صورتی که بویی شبیه بوی سوختگی به مشامتان خورد، زمان تعویض ضد یخ خودروی شما فرا رسیده است. همچنین در صورتی که رنگ ضد یخ تغییر کرده باشد، نشانه فساد و افت کیفیت این مایع است.
ضد یخ معمولا دارای رنگ شفاف و روشن است. هر گونه تیرگی و آلودگی در این مایع نشانه افت کیفیت و کارایی است. با مشاهده این علائم بهتر است که ضد یخ قدیمی را به طور کامل از رادیاتور خودروی خود خارج کنید و ضد یخ مرغوبی را درون رادیاتور اتومبیل بریزید. در این صورت از قطعات خودروی خود در برابر سرما و گرما محافظت کرده اید
آیا میتوان از ضد یخ خالص ۱۰۰٪ استفاده کرد؟
خیلیها میپرسند آیا میتوان از ضد یخ ۱۰۰٪ (خالص و بدون آب) استفاده کرد یا نه. در واقع باید گفت نه. آب مانند کاتالیزگری عمل میکند که باعث میشود ضد یخ بهدرستی کار کند. ضد یخِ ۱۰۰٪، نقطه انجماد بسیار بالاتری در حدود ۲۰- سانتیگراد یا ۵- درجه فارنهایت دارد که بالاتر از مخلوط ۵۰/۵۰ ضد یخ و آب است.
سایر مزایای ضد یخ
اگر ضد یخ را بهطور منظم تعویض کنید، مزایای زیادی به شما ارائه میکند که عبارتاند از:
- از یخزدگی آب در زمستان جلوگیری میکند؛
- از به جوش آمدن آب در تابستان جلوگیری میکند؛
- اجازه زنگزدگی و خوردگی قطعات فلزی موتور را نمیدهد؛
- از پوسیدگی قسمتهای لاستیکی و پلاستیکی محفظه موتور ممانعت میکند؛
- به جلوگیری از الکترولیز مایع خنککننده کمک میکند.
مراحل تعویض ضد یخ
تعویض ضد یخ در خودرو نیازمند طی مراحل مشخصی است تا مطمئن شوید که سیستم خنککننده به درستی کار میکند. ابتدا باید مایع قدیمی را تخلیه کنید، سپس سیستم خنککننده را با آب تمیز شستشو دهید و در نهایت ضد یخ جدید را اضافه کنید. اطمینان حاصل کنید که هواگیری نیز به درستی انجام شده است تا هیچ هوایی در سیستم باقی نماند.
اهمیت تعویض به موقع ضد یخ
اهمیت تعویض به موقع ضد یخ از آنجا ناشی میشود که عدم تعویض به موقع میتواند به آسیبهای جدی به موتور منجر شود. ضد یخ قدیمی ممکن است خواص خود را از دست بدهد و دیگر قادر به جلوگیری از یخزدگی یا جوش آوردن موتور نباشد. همچنین، تجمع رسوبات و آلودگیها در سیستم خنککننده میتواند به انسداد لولهها و کاهش کارایی سیستم منجر شود.
علائم کمبود ضد یخ
برخی از نشانههای مهم کمبود ضد یخ عبارتاند از:
۱. رایجترین نشانه کمبود ضد یخ در خودرو، بوی شیرین منحصربهفردی است که در کابین ماشین میپیچد. اگر متوجه چنین بویی شدید، قسمت زیر پای سمت مسافر را بررسی کنید. وجود هرگونه مایع یا رطوبت در آنجا احتمالا نشانه نشت ضد یخ است.
۲. یکی دیگر از نشانههای رایج کمبود ضد یخ، مشاهده لایهای چرب در قسمت داخلی شیشههای ماشین است. این لایه اغلب با کثیفی شیشهها اشتباه گرفته میشود. تفاوت آن این است که اگر مشکل از ضد یخ باشد، بعد از تمیزکردن بلافاصله دوباره خودش را نشان میدهد.
۳. نشانه دیگر، ضعیفبودن گرمای بخاری است. اگر سطح ضد یخ کم باشد، معمولا باعث میشود سیستم گرمایی بهخوبی کار نکند. این امر مخصوصا در ماههای سرد زمستان بیشتر خودش را نشان میدهد. البته اگر ترموستات هم مشکل داشته باشد با چنین نشانهای روبهرو هستیم. در چنین شرایطی ابتدا مطمئن شوید که سطح ضد یخ پایین نیست یا نشتی ندارد، بعد سراغ ترموستات بروید.
۴. چراغ هشدار در داشبورد هم میتواند به شما بگوید که ضد یخ کم یا خراب شده است. برخی خودروها این قابلیت را دارند که اگر ضد یخ کم باشد روی داشبورد به شما اطلاع دهند. البته همه اتومبیلها این ویژگی را ندارند.
۵. از کار افتادن اتوماتیک موتور خودرو هم نشانهای مهم است. در بیشتر خودروهای جدید قابلیتی وجود دارد که در صورت داغشدن موتور بهدلیل کمبود ضد یخ، بهطور اتوماتیک موتور را خاموش میکند. این ویژگی کمک میکند موتور بهدلیل گرمای زیاد آسیب نبیند. البته بعد از اینکه موتور خنک شد میتوانید دوباره ماشین را برانید، اما بهتر است هر چه سریعتر بهفکر ضد یخ باشید.
۶. وقتی سطح ضد یخ کاهش مییابد، اتومبیل خیلی سریعتر از حد معمول سوخت مصرف میکند. درحالیکه در دمای مناسب سوخت بهشکل مؤثر میسوزد.
روغن گردشی و کاربرد آن در سیستمهای خودرو
در کنار ضد یخ، روغن گردشی نیز یکی از مایعات مهم در سیستمهای مختلف خودرو و ماشینآلات صنعتی است. روغن گردشی برای روانکاری قطعات متحرک در سیستمهای مختلف مانند گیربکسها و موتورهای بزرگ استفاده میشود. این روغن با داشتن ویژگیهای ضد سایش و پایداری بالا، میتواند به کاهش اصطکاک و افزایش عمر قطعات کمک کند.
روغن کمپرسور هوا و تاثیر آن بر عملکرد سیستمها
روغن کمپرسور هوا نیز یکی از مایعات حیاتی است که در سیستمهای فشردهسازی هوا استفاده میشود. این روغن با کاهش اصطکاک بین قطعات داخلی کمپرسور و جلوگیری از سایش آنها، به حفظ کارایی کمپرسور و افزایش عمر آن کمک میکند. استفاده از روغن کمپرسور مناسب میتواند عملکرد سیستمهای هوای فشرده را بهبود بخشد و از بروز خرابیهای ناشی از سایش و حرارت جلوگیری کند.
نتیجهگیری
انتخاب بهترین زمان تعویض ضد یخ و توجه به علائم نیاز به تعویض، میتواند به حفظ سلامت موتور و جلوگیری از آسیبهای جدی کمک کند. علاوه بر ضد یخ، استفاده از مایعات دیگری مانند روغن گردشی و روغن کمپرسور هوا نیز در سیستمهای خودرو و صنعتی اهمیت بالایی دارد و میتواند به بهبود عملکرد و افزایش عمر دستگاهها منجر شود. با رعایت نکات ذکر شده، میتوانید از بروز مشکلات جدی در خودرو و سیستمهای صنعتی خود جلوگیری کنید.
