جهت دریافت اطلاعات لازم و کامل در مورد انواع گریس و کاربرد آن ها این مقاله را مطالعه کنید تا با استفاده از این مطالب تمام اطلاعات مورد نیاز خود را بدست آورید.
مقدمه ای درباره ی انواع گریس و کاربرد آن ها:
همان طور که می دانید گریس ها انواع متنوعی دارند که هر یک متناسب با خصوصیات مخصوص به خود کارایی مختلفی دارد و هر یک با دیگری در این امر متفاوت می باشد, پس در هنگام خرید گریس این نکته اساسی را از یاد نبرید.
در صنعت امروزه گریس ها کاربرد وسیعی دارند از جمله در دستگاه های صنعتی به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه ی این مطالب قصد داریم تا شما را با انواع گریس و کاربرد آن ها در صنایع مختلف آشنا کنیم. با روغن سیتی همراه باشید.
خواص و ویژگی های گریس چیست؟
گریس، از یک روغن و یا روان کننده مایع تشکیل شده است که با یک ماده غلیظ کننده، به طور معمول یک صابون، مخلوط می شود تا یک ماده جامد یا نیمه جامد تشکیل شود. گریس ها معمولاً مایعات برش دهنده یا شبه پلاستیک هستند، به این معنی که ویسکوزیته مایع، تحت برش، کاهش می یابد.
پس از اعمال نیروی کافی برای برش گریس، ویسکوزیته افت کرده و به ویژگی های روغن روان کننده پایه، مانند روغن معدنی بسیار نزدیک می شود. این افت ناگهانی نیروی برشی به این معنی است که گریس به عنوان یک مایع پلاستیکی در نظر گرفته می شود و کاهش نیروی برشی با گذشت زمان، آن را به تیکسوتروپیک (thixotropic) تبدیل می کند. چند نمونه از انواع گریس، خاصیت رئوتروپیک یا rheotropic دارند، به این معنی که هنگام کار، لزج تر می شوند.
۳ اصلی جز تشکیل دهنده گریس
۱) روغن پایه (oil)
اکثراْ گـریـسهای تولید شده از روغن معدنی (mineral oil) می باشند. این گریسها با پایه روغن معدنی که مشتق شده ازنفت هستند ، عملکرد رضایت بخشی در بسیاری از کاربردهای صنعتی را ارائه می دهند و در دمای کم یا زیاد پایداری بیشتری را فراهم می کند.
۲) ضخیم کننده (thincker)
ضخیم کننده ماده ای است که در ترکیب با روغن پایه ، ساختار جامد به نیمه رسانا را تولید می کند. غالباْ نوع ضخیم کننده مورد استفاده در گریسها بر پایه فلز که اصطلاحا به آن صابون فلزی (metallic soap) گفته میشود. این صابون شامل لیتیوم، آلومینیوم، خاک رس، پلی اوره، سدیم و کلسیم است.
اخیرا، گـریـس‌ها با ضخیم کننده های پیچیده تر (complex thickener)، محبوبیت زیادی به دست آورده اند و علت آن به دلیل نقاط تحمل دمای بالاتر و تحمل بار بیشتر است . گریسهای امروزی با ترکیبی از صابون معمولی فلز با یک عامل پیچیده (complex thickener)، ساخته میشوند. رایج ترین گریس پیچیده بر پایه لیتیوم است ، که به گریس لیتیومی مشهور هستند . که این نوع گریس ها با ترکیبی از صابون معمولی لیتیوم و اسید آلی کم مولکولی به عنوان عامل پیچیده ساخته شده است.
ضخیم کننده بدون صابون (Nonsoap) برای کاربرد های خاص مانند محیط های با درجه حرارت بالا محبوبیت دارنند. بنتـونیت (Bentonite) و سیلیس دو نمونه از ضخیم کننده بدون صابون است که در دمای بالا ذوب نمی شوند. با این وجود، تصور غلطی در مورد ضخیم کنندها وجود دارد، حتی اگر ضخیم کننده قادر به مقاومت در برابر درجه حرارت بالا باشد، روغن پایه به سرعت در دمای بالا اکسید می شود لذا این دمای بالا نباید به مدت زمان طولانی ادامه پیدا کند .
۳) افزودنی ها (Additives)
افزودنی ها می توانند نقش چند گـریــس روان کننده ایفا کنند. افزودنی ها در درجه اول موجب افزایش خواص مطلوب موجود، و کاهش خواص نامطلوب موجود در گریس و ایجاد خواص جدید مطلوب در گـریــس می شوند. شایع ترین مواد افزودنی گـریــس عبارتند از جلوگیری از اکسیداسیون و جلوگیری از زنگ، عوامل کاهش اصطکاک است
معرفی کارایی این روانکار های صنعتی:
در مورد انواع گریس ها باید گفت که روانکاری بسیار بالایی دارند و همچنین نیروی محرکه بسیاری از تجهیزات نیز می باشند, همین امر سبب شده که آن ها قابل جایگزین با روغن صنعتی نباشند در نتیجه اهمیت بالایی دارند.
اگر بخواهیم از ویژگی انواع گریس و کاربرد آن ها بگوییم می توانیم به موارد پایین اشاره کنیم.
- گریس ها همانند مانعی در برابر ورود گرد و خاک عمل می کنند.
- هزینه استفاده از گریس در قطعه های آب بندی و کاسه نمد ها بسیار مقرون به صرفه تر است.
- تعداد دفعه های روانکاری با گریس بسیار کمتر از روغن های صنعتی است و همین امر هزینه و تعمیر آن را کاهش می دهد.
- با برخی از گریس ها حتی مشکل روانکاری مجاورت با آب را نداریم.
- گریس ها باعث کاهش صدا و ارتعاش می شوند.
- برعکس روغن های صنعتی, بسیاری از گریس ها در دما های مختلف کاربرد دارند.
انواع گریس ها
گریس ها به لحاظ پایه صابونی خودشان نام گذاری می شوند ، و انواع مختلفی دارند و هر کدام کاربرد خاص و مشخصی دارند از مهمترین ویژگی هایی که باید در هر گـریـس به آن توجه شود میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- رنگ
- نقطه قطره‌ایی شدن
- بیشترین دمای مجاز عملیاتی
- کمترین دمای مجاز عملیاتی
- عمر گریس
- قابلیت پمپاژ
- پایداری فشار مکانیکی
- مقاومت در برابر شسته شدن
- و ……
گریس کلسیم
گریس های کلسیم جزو اولین گریس های عرضه شده در صنعت بودند و امروزه تقریباً گریس های اولیه پایه کلسیم که به روش سرد تولید میشدند ، تولید نمی شوند . و جای خود را به گریس های پیچیده‌تر کلسیم کمپلکس و گـریـس پخت گرم داده اند .
گـریـس های کلسیم کمپلکس جزو گریسهای پر مصرف در صنعت هستند که قیمت مناسب و ضدآب بودن مهمترین ویژگی های این گـریـس است .
گریس سدیم
گـریـس های سدیم بعد از گریسهای کلسیم با بازار عرضه شدند و جزو گریسهای ارزان قیمت با کیفیت روانکاری خوب است . مهمترین نقطه ضعف این گـریـس ها ضد آب نبودن است .
گریس لیتیم
ابداع گـریـس لیتیم در زمان جنگ جهانی باعث وقوع انقلاب در زمینه روانکاری شد این گریس ویژگی های منحصر به فردی دارد که آن را به یک گریس هم کاره تبدیل میکند.
گریس لیتیم مقاومت خوبی در برابر شسته شدن با آب دارد و محدوده دمایی خوب این گـریـس آن را تبدیل به یک گریس عالی همه منظوره تبدیل کرده است .
گریس آلومینیوم
گریس آلومینیوم جزو گریس های با کیفیت و خاص تقسیم بندی میشوند . این گـریـسهای قیمت شان نسبت به سایر گریس ها کمی بالاتر است و عملکرد عالی برای کار در دمای بالا دارند .
گریس پلی اوره
گـریـس پلی اوره برخلاف گریس های بالا پایه غیر فلری دارد و جزو گـریـس ها با کیفیت چند منظوره تقسیم بندی میشوند . به واسطه اینکه صابون آن غیر فلزی است ، خواص ویژه‌ایی دارد .
نکته مهم در مورد روانکاری
برای روانکاری بلبرینگ و یاتاقان و …. هم می توانیم طبق شرایط مشخص از روغن روانکار و هم از گـریـس استفاده کنیم البته استفاده از گـریـس بیشتر توصیه میشود نکته مهم اینجاست که چه نوع گریسی برای آن باید استفاده کنیم ( گریس لیتیم،گریس سدیم و …) و این نکته را باید در نظر داشت که انتخاب نادرست گـریـس میتواند عمر دستگاه را خیلی کاهش بدهد و هزینه سنگینی را روی دست ما بیاندازد.
فاکتورهایی که باید هنگام انتخاب انواع گریس در نظر بگیرید
در مورد خرید انواع گریس برای نیازهای شخصی، بهتر است قبل از تصمیم گیری، چندین فاکتور را در نظر بگیرید.
۱- نوع روغن پایه
روغن پایه، اساس تولید هر روان کننده و گریس است. لازم به ذکر است که نوع آن، عملکرد کلی گریس را تعیین می کند. سه نوع اصلی روغن های پایه شامل روغن های معدنی، مصنوعی و گیاهی برای تولید انواع گریس استفاده می شوند. روغن های مصنوعی بهترین نتیجه را از نظر حفاظت، عملکرد، دما و مقاومت در برابر آب و به دنبال آن، ثبات برشی خوب را ارائه می دهند.
۲-مواد افزودنی
از مواد افزودنی برای بهینه کردن بسیاری از ویژگی های انواع گریس، ارتقای کیفیت و تقویت عملکرد آن استفاده می شود. متداول ترین افزودنی ها شامل افزودنی های فشار بالا، اکسیداسیون، زنگ زدگی و بازدارنده های خوردگی، همان پلیمرهایی هستند که برای افزایش چسبندگی، مواد جامد نامحلول و مواد افزودنی استفاده می شوند.
این ترکیبات باعث افزایش ویژگی توانایی انواع گریس در محافظت از سطوح در برابر سایش و پارگی می شوند. همچنین، رنگ ها و رنگدانه های خاصی به هر گریس اضافه می شود.
۳- غلیظ کننده ها
از غلیظ کننده ها برای اتصال بهتر کلیه اجزای انواع گریس استفاده می شود. این ترکیبات باعث افزایش کارایی کلی هر یک از گریس ها می شود. انواع غلیظ کننده هایی که معمولاً مورد استفاده قرار می گیرند شامل صابون های ساده و پیچیده هستند که بر پایه ترکیبات لیتیوم، کلسیم، آلومینیوم، سدیم و باریم ساخته می شوند.
علاوه بر این، می توان از خاصیت غلیظ کننده غیر صابونی خاص، مانند مواد پایه ای بر روی خاک رس و پلی اوره، برای قوام بخشیدن به انواع گریس استفاده کرد.
۴-ثبات
سازگاری یا ثبات، خاصیتی است که توسط مؤسسه ملی روغن کاری (NLGI) برای تعیین سطح نرمی یا سختی انواع گریس تعریف شده است. به هر گریس، یک عدد NLGI خاص اختصاص داده می شود که از ۰۰۰ به ۶ تغییر می کند.
این گریدهای NLGI برای بیان سطح ثبات گریس ها استفاده می شوند. بنابراین، به عنوان مثال، گریس NLGI درجه ۰۰۰ کاملاً مایع است؛ گریس NLGI درجه ۰ بسیار نرم است؛ گریس ۱NLGI نرم است؛ گریس ۲NLGI طبیعی است؛ گریس ۳NLGI سخت است؛ در حالی که گریس ۶NLGI بسیار سخت است.
۵- ویسکوزیته
گرانروی انواع گریس، توانایی آن را برای پایدار ماندن و محافظت موثر در برابر اصطکاک تعیین می کند. گرانروی بالاتر در صورت قرار گرفتن چربی در برابر بارهای سنگین، ثبات بیشتری را ایجاد می کند؛ در حالی که گرانروی کمتر، برای کاربردهایی با سرعت بالاتر ایده آل است.
جمع بندی و نتیجه گیری
هر کدام از انواع گریس و روان کننده ها دارای ویژگی های متفاوتی است. ثبات، ویسکوزیته، توانایی جلوگیری از اصطکاک، کاهش سایش، محافظت در برابر زنگ زدگی، خوردگی و اکسیداسیون، حفظ تحرک و جلوگیری از تماس آب و سایر آلودگی ها با تجهیزات نمونه هایی از مهم ترین ویژگی های انواع گریس هستند.
