همه چیز در مورد روغن دنده خودرو : بسیاری از افراد تصور می‌کنند تنها روغن موتور نیاز به تعویض و بررسی دارد، در حالی که این تصور اشتباه است چراکه روغن‌های بسیار مهمی برای عملکرد بهتر بخش‌های مختلف خودرو در نظرگرفته شده که بی‌توجهی به آن می‌تواند هزینه سنگینی داشته باشد. روغن دنده خودرو یکی از سیالات بسیار مهم در خودروها است که نقش مهمی را در روانکاری قطعات گیربکس ایفا می‌کند. در ادامه با روغن سیتی همراه باشید تا با این روان کننده بیشتر آشنا شویم.
روغن دنده خودرو چیست؟
روغن دنده خودرو یک مایع روانکار است که قطعات متحرک موجود در داخل گیربکس را روغن کاری می کند. در گیربکس های اتوماتیک این روغن وظیفه ی خنک کاری گیربکس و وظیفه ی انتقال نیرو از سوی موتور به سمت جعبه دنده را نیز بر عهده دارد.
در گیربکس های مختلف از روغن های گوناگونی برای روغن کاری استفاده می شود. در گیربکس های خودکار از روغن هایی با نام ATF استفاده می شود که مخفف روغن گیربکس اتوماتیک است.
برای گیربکس های دستی اما روغن های مختلفی وجود دارد. از روغن هایی با مشخصات مشابه با روغن موتور گرفته تا روغن های سنگین تر مخصوص دنده های هیپوئیدی و حتی در برخی موارد نادر روغن های مشابه با روغن گیربکس های اتوماتیک. برای اینکه بدانید گیربکس دستی خودروی شما به چه نوع روغنی نیاز دارد باید به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید.
اهمیت تعویض به موقع روغن دنده
تمام مایعات مورد استفاده در خودرو، باید در زمان مناسب تعویض شوند. با این حال، زمان تعویض بستگی به نوع مایع دارد. در صورت آگاهی از زمان درست تعویض روغن دنده و اقدام برای این کار در موعد مقرر، می‌توانید از عملکرد مناسب گیربکس اطمینان حاصل نمایید. تعویض به موقع گیربکس عملکرد نرم‌تر و بهتر خودرو را تضمین می‌کند. همچنین طول عمر قطعات داخل چرخ دنده را افزایش می‌دهد و از صدا و آسیب جلوگیری به عمل می‌آورد.
اگر روغن گیربکس به موقع تعویض نشود، افزایش دمای سیال می‌تواند منجر به وارد شدن آسیب قطعات گردد. مشکل از آنجایی آغاز میشود که برخی از رانندگان در ابتدا روی یک گیربکس باکیفیت سرمایه‌گذاری می‌کنند و معتقد هستند که نباید پس از مدت زمان کوتاهی آن را تعویض نمایند؛ اما تاریخ انقضای این روغن مشخص است و در صورت عدم تعویض به موقع، خاصیت خود را از دست می‌دهد. حتی عدم تعویض به موقع آن می‌تواند به وارد شدن آسیب‌هایی به قطعات بینجامد.
زمان تعویض روغن گیربکس
زمان تعویض روغن گیربکس و تمام اطلاعات مرتبط با آن در دفترچه راهنمای خودرو نوشته شده است. به طور معمول روغن گیربکس جعبه دنده اتوماتیک در حالت عادی باید بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر تعویض شود البته اگر خودرو در شرایط سخت و تحت فشار قرار گرفته باشد این عدد به ۳۰ هزار کیلومتر تقلیل پیدا می‌کند. زمان تعویض روغن گیربکس برای خودروهای اتوماتیک هر ۶۰ هزار کیلومتر یکبار است که این غدد در برخی از خودروها به ۱۰۰ هزار کیلومتر نیز می‌رسد. تعویض روغن گیربکس زودتر از زمان مشخص شده ایرادی ندارد بلکه به سلامت جعبه دنده نیز کمک می‌کند.
چرا باید روغن گیربکس را عوض کنیم؟
در گیربکس های دستی معمولا روغن کیفیت خود را از دست نمی دهد بلکه دچار آلودگی می شود. این آلودگی ناشی از مستهلک شدن دنده ها و برینگ ها است در نتیجه ذرات کوچک فلزی وارد روغن گیربکس می شوند. همانطور که می دانید ذرات میکروسکوپی فلزی درون روغن باعث می شوند که روغن کاری دچار اختلال شود و روغن نتواند کار خود را به درستی انجام دهد.
بنابراین اگر روغن گیربکس را تعویض نکنید باعث کاهش شدید عمر گیربکس دستی شما خواهد شد.
در گیربکس های اتوماتیک به دلیل حرارت بالاتری که وجود دارد روغن کیفیت خود را نیز از دست می دهد و خراب می شود. همچنین مانند گیربکس های دستی، روغن گیربکس های خودکار نیز آلوده می شود. کثیف شدن روغن گیربکس اتوماتیک می تواند باعث آسیب دیدن قطعات داخلی گیربکس است.
اگر روغن گیربکس را تعویض نکنیم چه می شود؟
در صورت تعویض نکردن به موقع روغن گیربکس، روغن کثیف و خراب می تواند شروع به آسیب زدن به قطعات داخلی گیربکس کند. این مساله روی طول عمر گیربکس تاثیر بسیار بدی دارد و معمولا از نظر مالی بسیار گران تمام می شود. بنابراین باید بدانید که تعویض به موقع روغن دنده خودرو در حقیقت نوعی سرمایه گذاری مطمئن روی خودرو است.
نشانه هایی برای تعویض روغن گیربکس
علائمی که خودروی شما نشان می‌دهد، می‌تواند معانی مختلفی داشته باشد. به عنوان مثال، برخی از این علائم نشان‌دهنده مشکلات روانکاری گیربکس هستند. زمان تعویض روغن گیربکس و روغن دنده روی بسته‌بندی روغن درج شده‌اند؛ این زمان را به خاطر بسپارید؛ اما توجه داشته باشید که گاهی اوقات ممکن است روغن به‌دلیل عوامل مختلفی مانند استفاده از کلاچ در ترافیک و موارد دیگر زودتر خراب شود. برخی از علائم مشکلات گیربکس عبارتند از:
- ساییدن هنگام تعویض دنده نشانه واضحی از مشکل گیربکس است.
- سفت شدن دنده‌ها در تعویض دنده به این معناست که زمان تعویض گیربکس فرارسیده است.
- اگر صداهای عجیب و غریبی مانند صدای کوبیدن را بلافاصله پس از استارت زدن ماشین خود می‌شنوید، به این معناست که کیفیت گیربکس به خطر افتاده و نمی‌تواند به‌طور موثر نیروی موتور را به چرخ‌ها منتقل کند.
چک کردن سطح روغن جعبه دنده
در گیربکس‌های دستی:
بررسی سیال گیربکس در یک گیربکس دستی می‌تواند مشکل باشد. تعداد کمی از تولید کنندگان میله نشانگره برای نمایش سطح روغن گیربکس در خودرو در نظر گرفته اند. به شما توصیه میشود که از مکانیک خود بخواهید تا هنگام تعویض روغن موتور، سطح روغن دنده خودرو شما را چک بکند. این کار فقط چند دقیقه به طول خواهد انجامید.
در گیربکس‌های اتوماتیک:
اگر شما یک اتومبیل با گیربکس اتوماتیک دارید، اتومبیل شما برای این منظور، میله نشانگر (Dipstick) خواهد داشت. دقت کنید تا میله نشانگر گیربکس و کارتر را اشتباه نگیرید (این اشتباه بسیار معمول است). برای اکثر خودرو های اتوماتیک چک کردن سطح روغن با بیرون کشیدن میله نشانگر در حالی که موتور روشن و در حال گرم شدن است انجام می شود. دقت کنید دنده باید در حالت پارک قرار بگیرد. برای اطلاع دقیق از نحوه چک کردن سطح روغن خودرو خود به دفترچه راهنما مدل خود مراجعه کنید.
تفاوت روغن گیربکس اتومات با روغن گیربکس دستی
مسلما اولین پاسخی که پس از پرسش سوال تفاوت بین این دو روغن دنده چیست به ذهن می‌رسد، تمایز کاربرد هر یک می‌باشد. در واقع از روغن MTF برای خودرهای دستی و از ATF برای خودرهای اتوماتیک مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما تفاوت این دو محصول به این مورد ختم نمی‌شود. بد نیست بدانید فرایند سیستم جعبه دنده بسیار پیچیده است و این پیچیدگی با وجود دنده‌های دستی و اتومات به اوج خود می‌رسد. به سبب تفاوت در نوع انتقال نیرو در این دو نوع گیربکس باید از روغن‌هایی با ویسکوزیته پایین برای گیربکس‌های اتومات استفاده کرد. یکی از مهمترین تفاوت‌های این دو مدل روغن دنده خودرو موجود در بازار همین است.
تفاوت در روغن دنده خودرو ماشین‌های دستی و اتومات به خوبی نشان می‌دهد، استفاده از روغن‌های دنده دستی برای خودروهای اتومات ممنوع است. به کارگیری روغن‌های جعبه دنده‌های دستی با توجه به ویسکوزیته بالا می‌تواند منجر به وارد شدن صدمه به گیربکس شود و عملکرد سیستم را دچار خدشه کند. با این حال عکس این قضیه صادق نیست. به عبارتی استفاده از روغن‌های اتومات برای خودروهای دستی ایرادی ندارد، هرچند این موضوع به دلیل کاهش کارایی خودرو توصیه نمی‌شود.
در این مطلب به یک موضوع مهم پرداختیم و متوجه شدیم روغن ماشین گیربکس چیست، چه کاربردی دارد و چه انواعی از آن در بازار موجود است. به این ترتیب اکنون می‌توان به سوال روغن دنده چیست جواب دقیقی داد.
