گریس مناسب برای بلبرینگ چه نوع گریسی است؟ این سؤال یکی از مشغله‌های امروز صنعت کاران است که بدانند بهترین گریس برای بلبرینگ کدام است؟ گریس یک روانکار با مخلوطی ژلاتینی است که ترکیب شده از روغن‌ها و غلیظ کننده‌ها و مواد افزودنی مخصوص به خود است.
کیفیت گریس‌ها به مراحل تولید، نوع و میزان مواد تشکیل دهنده آن بستگی دارد در نتیجه کیفیت هر کدام از گریس‌ها باهم فرق می‌کند. اما تفاوت اصلی گریس‌ها مقدار ماده سفت کننده موجود در آنها است و این‌که قابلیت انتقال حرارت دارد. در ادامه به بررسی ویژگی ها و مشخصات گریس مناسب برای بلبرینگ خواهیم پرداخت با روغن سیتی همراه باشید.
گریس دور بالا مخصوص بلبرینگ
این محصولات، گریس‌هایی هستند که در برابر شرایط سخت، سرعت بالا در هنگام چرخش، انقباض، فشار و دمای بالا، برای روانکاری قطعاتی مانند بلبرینگ‌ها تولید و استفاده می‌شوند. یکی از ویژگی‌های مهم این دسته از گریس‌ها، کارایی بالای آنها در شرایط دمایی پایین است.
این گریس در برابر خوردگی و سایش بسیار مقاوم‌اند، عاری از هرگونه روان‌کننده‌های جامد در ترکیبات خود هستند؛ به همین دلیل از این گریس‌ها در انواع رولبرینگ‌های کوچک، سوزنی و سبک در شرایط کاری با سرعت بالا استفاده می‌کنند. به طور کلی بلبرینگ‌های دور بالا نوع مستقل و جداگانه‌ای از بلبرینگ‌ها نیستند! بلکه همان بلبرینگ‌هایی هستند که با فراهم کردن شرایط خاصی سرعت آنها را افزایش می‌دهند.
در برخی از صنایع، برای افزایش کارایی به بلبرینگ‌هایی نیاز است که با سرعت بیشتر، با خاصیت عدم ریزش گریس نسبت به باقی بلبرینگ‌ها کار کنند. در واقع میتوان گفت گریس دور بالا مخصوص بلبرینگ دارای عملکرد مشابه کاسه نمد در برابر ورود رطوبت و بعضی از مواد زائد به‌داخل برینگ است.
یکی از مهم‌ترین معیارهای سرعت و یا همان دور بلبرینگ‌ها ساچمه‌ها هستند. در زمانی که ساچمه‌های موجود در حلقه‌های داخلی بلبرینگ‌ها می‌چرخند، بار گریز از مرکز که بر روی ساچمه‌ها وارد می‌شود، در حلقه‌های خارجی افزایش و در حلقه‌های داخلی کاهش می‌یابد. به دلیل تأثیر زیادی که ساچمه‌ها بر سرعت بلبرینگ‌ها دارد، یکی از اولین روش‌های افزایش دور بلبرینگ‌ها، جایگزینی ساچمه‌های سبک‌تر و یا کاهش جرم آنها است.
کاربرد گریس مناسب برای بلبرینگ
از موارد کاربرد گریس، روانکاری بالا در نقاطی از ماشین‌هاست که غیر قابل دسترس هستند. اگر در ماشین‌آلات روانکاری به درستی انجام نشود باعث می‌شود بازده خوبی نداشته باشد، در این صورت تماس فلز با فلز و فرسایش ایجاد می‌شود و در نهایت هزینه‌های نگهداری و تعمیرات بالا می‌رود و همچنین انرژی زیادی مصرف خواهد شد. برتری استفاده از این روانکار نسبت به دیگر روانکارها این است که هزینه تعمیر و نگهداری را کمتر می‌کند و این ویژگی باعث استقبال اکثر صنایع و تجهیزات از این محصول شده است.
گریس مناسب برای بلبرینگ برای جلوگیری از تماس فلز با فلز بین بخش‌های غلتنده بلبرینگ‌ها با سطوح غلتش و قفسه‌های آنها استفاده می‌شود. گریس‌ها مانع ایجاد سایش می‌شوند و سطح بلبرینگ را از خوردگی که از اصلی‌ترین عوامل خرابی بلبرینگ‌ها است محفوظ می‌دارد. بلبرینگ باید به شکل صحیح روانکاری شوند و میزان درستی از آنها استفاده شود، گریس‌ها بهترین عملکرد را از خود نشان می‌دهند.
اما گریس‌ها وظایف دیگری هم دارند مثل آب بندی و انتقال حرارت که در این حالت به مقدار بیشتری از گریس برای روانکاری بلبرینگ احتیاج است. در گیربکس‌های صنعتی عملکرد درست چرخ دنده‌ها و بلبرینگ‌ها بستگی به روانکاری مناسب آنها دارد. وجود روغن و تشکیل فیلم روغن مانع برخورد فلز با فلز می‌شود و غلتش چرخ دنده‌ها را نرم می‌کند و باعث می‌شود چرخ دنده‌ها و رولرها دچار خوردگی نشوند.
اصولاً درصد بالایی از مشکلات در بلبرینگ‌ها به خاطر کثیف شدن روغن یا تعویض نکردن به موقع آن و گرفتگی سوراخ های سیستم‌های روغن کاری اجباری ایجاد می‌شود. طراحان گیربکس‌های صنعتی باید بهترین روش روانکاری را طراحی کنند که، اجزاء بدون نقص وظایف خود را انجام دهند، گریس‌کاری باید طوری باشد که علاوه بر روانکاری چرخ دنده‌ها، یاتاقان‌ها و بلبرینگ‌ها هم به خوبی روانکاری شوند.
انتخاب نوع روش روانکاری به موارد مختلفی بستگی دارد، مثلا نوع روغنی که در گیربکس‌های پر سرعت استفاده می‌شود با نوع روغنی که درگیربکس‌های کاهنده که وظیفه تحمل بارهای سنگین را دارند کاملا فرق دارد و میزان چسبندگی‌هایی که در آنها به کار می‌رود متفاوت است. در انتخاب نوع روغن و روش روانکاری حداقل و حداکثر دمای محیط هم باید مورد توجه باشد.
ویژگی گریس‌ها
گریس‌ها با توجه به نوع ماده سفت کننده و صابون‌های فلزی و نوع روغن پایه‌ای که در آنها استفاده شده در درجات مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. گریس‌ها به دلیل مواد تشکیل دهنده آنها بوی متمایزی دارند، اگر این بو بد باشد نشانه دهنده کیفیت پایین محصول است. در مورد رنگ گریس‌ها بیشتر بی رنگ هستند، اما در طیف رنگی زرد، طلایی و قهوه‌ای نیز موجود است. رنگ در گریس‌ها ارتباطی به کیفیت ندارد.
انتخاب گریس مناسب برای بلبرینگ
برای داشتن یک انتخاب درست در گریس مناسب برای بلبرینگ باید به مسائل خاصی توجه شود، مثل شتاب بلبرینگ، حدود دمای بلبرینگ، اسباب کارکرد بلبرینگ، و تأثیرات پیرامون اطراف. گریس‌ها خواص مختلفی دارند هر کدام با دیگری متفاوت است. در نتیجه کسی که قصد استفاده از گریس را دارد باید جرئیات خواص گریس را بداند تا به درستی گریس مناسب برای بلبرینگ را انتخاب کند و در شرایط درست این گریس‌کاری در بلبرینگ انجام شود.
انواع گریس‌های مختلف برای روانکاری بلبرینگ‌ها وجود دارد. انتخاب درست گریس در تعمیر و نگهداری درست بلبرینگ‌ها مؤثر است. گریس‌های جامد برای شرایط دمایی بالا هستند که در بلبرینگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ویژگی انواع گریس مناسب برای بلبرینگ
- کاهش سایش و اصطکاک میان اجزای تشکیل دهنده بلبرینگ
- پایداری حرارتی به دلیل ایجاد اصطکاک در دستگاه
- مانع از چسبندگی میان اجزا
- حفاظت اجزا و قطعات
- مقابله در برابر آلودگی، زنگ زدگی و خوردگی
- کارایی عالی در بازه دمایی بالا و پایین
- عملکرد فوق‌العاده در سرعت بالا
عواملی که باعث فرسودگی گریس ها می شوند
فرسودگی گریس نسوز به عوامل متعددی برمی‌گردد که در طول زمان به آنها اثر می‌گذارد. یکی از عوامل اصلی فرسودگی گریس ها، استفاده مداوم و در شرایط سخت از آنها است. زمانی که گریس به طور مداوم در تجهیزاتی که دچار اصطکاک مکانیکی هستند، استفاده می‌شود، ذرات خارجی و آلاینده‌ها وارد آن می‌شوند و باعث خرابی و فرسایش گریس می‌شوند.
همچنین، شرایط سخت محیطی مانند دمای بالا یا پایین، رطوبت یا آب، فشار و شوک و لرزش و نیروهای خارجی نیز می‌توانند باعث فرسایش و فرسودگی گریس شوند. علاوه بر این، عوامل شیمیایی مانند تماس گریس با مواد شیمیایی ناخواسته یا مواد شیمیایی محیطی می‌توانند به عنوان عامل فرسایش گریس عمل کنند. به طور کلی، هر عاملی که به گریس وارد شود و باعث تغییر خواص آن شود، می‌تواند باعث فرسایش و فرسودگی گریس شود.
خواص گریس مناسب برای بلبرینگ
خاصیت چسبندگی: میزان گران‌روی و ویسکوزیته مناسب رابطه مستقیم با افزایش طول عمر قطعات دارد.
غلظت: میزان غلظت گریس‌ها با هم فرق دارد. در ۴ دسته موجود هستند که هر نوع غلظت مخصوصی دارند.
توان تحمل دما: گریس‌ها تنها در محدوه دمای بین ۸۰ تا ۱۵۰ روانکاری مناسبی را انجام می‌دهند و با افزایش دما بیشتر از این میزان نسبت به هر ۱۵ درجه افزایش دما عمر گریس نصف می‌شود.
توان تحمل بار: گریس‌ها معمولاً مناسب، تحمل بارهای سنگین نیستند. اضافه کردن مواد EP به ترکیب گریس هم شاید باعث خرابی و کوتاهی عمر بلبرینگ شود.
خاصیت مقابله با خوردگی: از مهم‌ترین ویژگی‌های گریس‌ها، مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی است. امکان سرایت آب و یا بخار به محفظه پوسته‌های گیربکس را نمی‌توان به کلی از بین برد؛ در نتیجه استفاده از گریس بهترین انتخاب برای مقابله با خوردگی است.
خاصیت روان بودن: گریس فقط در دماهای بین ۸۰ تا ۱۵۰ خاصیت روان بودن دارد؛ گریس با کاهش دما این خاصیت را از دست می‌دهد پس در دماهای پایین توان تشکیل فیلم روغن را ندارد.
خاصیت سازگاری: این ویژگی یعنی این‌که اگر انواع روانکار با هم مخلوط شوند خواص اولیه خود را از دست نمی‌دهند به عبارتی مخلوط جدید روغن وگریس با هم سازگار هستند. لازم به ذکر است که روانکاری با گریس برای گیربکس‌های صنعتی خیلی مورد استفاده نیست؛ بلکه کاربرد آنها اغلب در گیربکس‌های کوچک است.
نحوه گریس‌کاری بلبرینگ
در صورت وجود شرایط نرمال از جمله سرعت، فشارو دمای مناسب گریس نسوز کاربرد زیادی دارد. مزایای استفاده از گریس نسبت به روغن، داشتن چسبندگی بهتر به بلبرینگ و چکه نکردن به ویژه در حالتی که شافت به شکل عمودی است و عملکردی شبیه کاسه نمد دارد و از وارد شدن بعضی مواد اضافی و رطوبت به داخل بلبرینگ جلوگیری می‌کند.
اما لازم به ذکر است که ریختن گریس زیاد باعث بالا رفتن سریع دما مخصوصاً در سرعت‌های بالا می‌شود، بنابراین وقتی که ۳۰ تا ۵۰ درصد محیط داخل محفظه با گریس پر شده و میدان آزاد کافی برای انتقال گرما از بلبرینگ به محیط اطراف از طریق گریس وجود دارد میتوان بلبرینگ را کاملاً با گریس پر کرد.
توصیه می‌شود تنها در سرعت‌های خیلی کم و زمانی‌که خطر خوردگی زیاد وجود دارد کل مخزن با گریس پر شود. میزان نرخ سرعتی که در جداول مشخصات بلبرینگ‌ها ذکر شده در زمان استفاده از گریس کمتر از مواقعی است که با روغن روانکاری می‌شود، چون با شروع چرخش بلبرینگ، حرارت به صورت ناگهانی افزایش میابد.
