مشخصات فنی روغن دنده

روغن دنده یکی از روغن های مهم در خودرو است. این سیال برای روانکاری چرخ دنده های گیربکس خودرو است. آیا می دانید مشخصات فنی روغن دنده چیست؟

روغن دنده، روغن گیربکس یا واسکازین این ها همگی نام های مشترک یک روغن فوق العاده مهم در خودروی شما هستند. روانکاری چرخ دنده ها و همچنین قطعات متحرکی که در سیستم انتقال قدرت خودرو وجود دارد، وظیفه روغن گیربکس است. آیا می دانید این روغن باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟ آیا با مشخصات فنی آن آشنایی دارید؟ آنچه که در این بخش می خوانید، اطلاعاتی در خصوص مشخصات فنی و ویژگی های روغن گیربکس است. با روغن سیتی همراه باشید.

معرفی و اهمیت روغن گیربکس

روغن گیربکس (GearBox Oil) یا روغن دنده خودرو یکی از روانکارهای مهم خودرو است که برای روانکاری چرخ دنده ها و قطعات متحرک موجود در سیستم انتقال قدرت خودرو بالاخص جعبه دنده استفاده می‌شود و واسکازین معادل کلمه روسی روغن دنده (Gear oil) می باشد. وجود مایعی روان کننده در این سیستم کاملا ضروری است تا علاوه بر تعویض آسان دنده خودرو موجب کاهش خوردگی و ساییدگی گردد.

انتخاب روغن گیربکس مناسب و استفاده صحیح و تعویض به موقع روغن دنده مهم ترین راه حفاظت و نگهداری و افزایش طول عمر جعبه دنده یا گیربکس خودرو می باشد. با این حال بسیاری از رانندگان خودرو توجهی به روغن دنده خودرو ندارند و این امر می تواند منجر به مشکلات اساسی به ویژه در گیربکس های اتوماتیک گردد.

خواص روغن گیربکس

همانطور که در مقاله آشنایی با انواع گیربکس خودرو تشریح گردید، اصلی ترین قطعات موجود در گیربکس خودرو چرخ دنده ها هستند که دائما در حال حرکت و تماس با سایر چرخ دنده ها و قطعات جعبه دنده می باشند. بنابراین روغن دنده با توجه به شرایط عملیاتی سخت و ویژه جعبه دنده، می بایست دارای خواص ویژه ای برای روانکاری گیربکس خودرو باشد.

گرانروی مناسب روغن گیربکس

به جرأت می توان ادعا نمود گرانروی روغن دنده مهمترین ویژگی آن است. روغن گیربکس باید به اندازه کافی سیال باشد تا به راحتی در جعبه دنده – حتی زمانی که هوا سرد است – توانایی گردش داشته باشد. روغن دنده می بایست دارای گرانروی مناسبی باشد تا در سرعت ها و فشارهای و حرارت عملکردی گیربکس با تشکیل لایه های روغن، توزیع روغن به تمام سطوح روان شونده را تضمین نماید. گرانروی موجب اطمینان از ایمنی دنده ها و کارکرد بدون صدای جعبه دنده می باشد.

پایداری برشی عالی

روغن گیربکس می بایست در کارکردهای طولانی بتواند گرانروی مناسب خود را حفظ نماید.

فشارپذیری بالا و ظرفیت تحمل بالا

یكی از مهم ترین خصوصیات عملكردی روغن گیربکس، دارا بودن خاصيت فشارپذيری بالا و ظرفیت تحمل بالا برای به حداقل رساندن فرسايش و سایيدگی چرخ دنده ها بـرای دنـده هایی است كه در شرايط عملیاتی سخت كار می كنند. خاصیت فشارپذیر بالا یا ظرفیت تحمل بار بیشتر با استفاده از مواد افزودنی در روغن دنده تامین می شود. به این نوع روان كننده ها، روانكارهای فشار پذیر (EP: Extreme Pressure) گفته می شود.

پایداری و مقاومت شیمیایی بالا

روغن دنده می بایست در تماس با فلزاتی همچون فولاد، برنز و یا دیگر آلیاژهای مس سازگاری مناسبی داشته باشد و از لحاظ شیمیایی پایداری و مقاومت خوبی در برابر اکسیداسیون و سفت شدن در حرارتهای بالا داشته و روی قطعات و چرخ دنده ها لایه روانکار پایداری ایجاد نماید.

ضد زنگ و ضد خوردگی

روغن گیربکس می بایست غیرخورنده باشد تا علاوه بر جلوگیری از خوردگی چرخ دنده ها در اثر واکنش های شیمیایی، از خوردگی شیمیایی سطوح فلزی ممانعت نماید. خاصیت ضد زنگ نیز برای جلوگیری از زنگ زدگی سطوح فلزی می باشد.

پایداری در برابر کف کردن

ایجاد کف در محیط روانکاری، موجب می گردد که لایه مناسبی از روغن بر روی دندانه ها و چرخ دنده تشکیل نگردد. بنابراین ضدکف بودن از خواص و مشخصه های مهم روغن دنده است که از تشکیل مقادیر بیش از حد کف در جعبه دنده جلوگیری می نماید.

آبگریزی

روغن دنده می بایست قدرت جدا شدن سریع از آب برای حفاظت از تشکیل امولسیون های مضر را دارا باشد. چرا که که رطوبت موجود در محيط اطراف گیربکس به هنگام پايان کار دنده ‏ها تمايل به ميعان دارند، بنابراین روغن دنده بايد توانايی جداسازی و دفع آب و يا رطوبت را داشته باشد.

سازگاری با کاسه نمدها و آب بندها

سازگاری روغن دنده با کاسه نمدها و آب بندها، از امکان واکنش شیمیایی روغن با کاسه نمد و آب بندها جلوگیری می کند.

چسبندگی

درصورتی که روغن دنده دارای چسبندگی مناسبی نباشد، در اثر نیروی گریز از مرکز در سرعت های بالا موجب هدررفت روغن می گردد.

انواع روغن دنده

روغن دنده از لحاظ کاربرد شامل دو گروه اصلی است یکی روغن دنده های دستی و دیگری روغن دنده های خودکار یا اتوماتیک است. روغن مورد استفاده در گیربکس دستی و خودکار با یکدیگر تفاوت دارند. روغن‌های ATFبرای جعبه‌ دنده‌های خودکار استفاده می‌شود. روغن‌ MTF برای گیربکس دستی مورد استفاده قرار می‌گیرد.تفاوت دیگر این دو در نحوه عملکردشان می باشد. غلظت و گرانروی این روغن ها متفاوت است البته در برخی از مواقع این امکان وجود دارد که از روغن گیربکس اتوماتیک، برای گیربکس دستی هم استفاده کنند، اما برعکس آن امکان پذیر نیست.