تفاوت روغن هیدرولیک و روغن گیربکس در چیست ؟ روغن دنده و روغن هیدرولیک دو مایع متمایز هستند که در دسته روغن ها قرار می گیرند. تعریف این روغن‌های روان کننده اساساً همانطور که با کاربرد آنها در چرخ دنده مشخص می‌شود، در نوسان است.
روغن دنده و روغن هیدرولیک دو سیال مختلف هستند که در دسته روانکارها قرار می گیرند. فرمولاسیون این روغن های روان کننده با توجه به کاربرد آنها در تجهیزات به طور قابل توجهی متفاوت است. به منظور ایجاد کارایی بالا و عمر ماشین، فرمولاسیون روغن بهینه متناسب با کاربردها مورد نیاز است. انواع و ترکیبات مختلفی از روغن هیدرولیک و روغن گیربکس یا به صورت روغن های معدنی یا مواد مصنوعی وجود دارد که همگی با مواد افزودنی ترکیب شده اند.
روغن دنده چیست؟
وظیفه اصلی روغن دنده محافظت از دنده هایی است که تحت فشار و سرعت بالا کار می کنند. روغن‌های دنده که در ترکیب‌های مختلف موجود هستند، برای روانکاری کنتاکت‌های دنده با حرکات لغزشی و غلتشی مورد استفاده در تجهیزات صنعتی، خودروها و سایر ماشین‌آلات استفاده می‌شوند.
این روغن در حالی که خنک می شود و گرمای ناشی از اصطکاک بین قطعات را از بین می برد، خاصیت ضد اصطکاک از خود نشان می دهد. چرخ دنده های خاردار کم بار فقط به روغن هایی نیاز دارند که در برابر زنگ زدگی محافظت کنندو اکسیداسیون، در حالی که، آنهایی که بارگذاری شده سنگین نیاز به سطوح بالایی از مواد افزودنی EP دارند.
روغن های با ویسکوزیته بالاتر به خوبی از چرخ دنده ها محافظت می کنند و روان کننده را به آرامی در سراسر چرخ دنده منتقل می کنند. چنین روغن هایی به دلیل مواد افزودنی موجود در آنها بوی قوی گوگرد دارند که به محافظت از حداکثر فشار کمک می کند.
روغن‌هایی که حاوی افزودنی‌های EP (فشار شدید) هستند دارای ترکیبات فسفر یا گوگرد هستند و برای بوش‌های فلزی زرد و همگام‌کننده‌ها خورنده هستند. روغن‌های دنده GL-1 (Gear Lubricant-1) هیچ گونه افزودنی EP ندارند، بنابراین از آنها برای کاربرد بر روی قطعات ساخته شده از فلزات زرد مانند مس و برنج استفاده می‌شود.
روغن های دنده بر اساس رتبه بندی GL به چند گروه طبقه بندی می شوند. جعبه دنده های پیشرفته به روغن GL-4 نیاز دارند. و بنابراین، هنگام انتخاب روغن دنده، خوب است از مطابقت آنها با مشخصات سازنده اطمینان حاصل شود.
امروزه روغن‌های دنده کاملاً مصنوعی در وسایل نقلیه استفاده می‌شوند، زیرا مقاومت بیشتری نسبت به روغن‌های معدنی در برابر شکست برشی نشان می‌دهند. با این حال، روغن های معدنی با کیفیت بالا بهترین گزینه هستند، زیرا ضخیم تر هستند و ضرایب ویسکوزیته بهتری نسبت به روغن های دنده مصنوعی دارند. شناسایی روغن دنده مناسب برای یک کاربرد خاص در ارزیابی ویسکوزیته، روغن پایه و روان کننده است.
روغن هیدرولیک چیست؟
روغن هیدرولیک یک محیط روان کننده است که نیرو را از طریق سیستم های هیدرولیک مانند بوم بیل مکانیکی، ترمزهای هیدرولیک، سیستم های فرمان برقی، بالابر و غیره منتقل می کند. با استفاده از لوله ها و شیلنگ های نسبتاً نازک مقادیر زیادی انرژی دریافت می کند.
عناصر کلیدی عملکرد در روغن های هیدرولیک با کیفیت، مقاومت سخت آنها در برابر کاهش حجم تحت فشار و ویسکوزیته بالا است. برای تسهیل این امر، روغن‌های هیدرولیک از روغن‌ها و مواد افزودنی ساخته می‌شوند تا قدرت را به آرامی و به طور مؤثر انتقال دهند و در عین حال به عنوان روان کننده و خنک‌کننده نیز عمل کنند.
روغن هیدرولیک می تواند سایش، زنگ زدگی و خوردگی را در تجهیزات هیدرولیک کاهش دهد. از آنجایی که روغن هیدرولیک قابل اشتعال است، نزدیک کردن آن به هر منبع اشتعال ایمن نیست.
در زمان های قبلی، مکانیسم های قدرت سیال با آب به عنوان محیط هیدرولیک اجرا می شد. به دلیل ماهیت خورنده و عدم روانکاری، آب با روغن پایه نفتی جایگزین شد. امولسیون های آب در روغن از امولسیفایرها، مواد افزودنی، 35 تا 40 درصد آب و 60 درصد روغن معدنی تشکیل شده اند.
بیشتر این سیالات هیدرولیک روغن معدنی از نفت خام بر پایه پارافین موم زدایی شده تولید می شوند. سپس مواد افزودنی برای بدست آوردن خواص مورد نظر اضافه می شود. سیالات هیدرولیک مصنوعی، که در برابر آتش مقاوم هستند، جدیدترین هستند که مکان هایی را در کاربردهای هیدرولیکی حیاتی تری پیدا می کنند مورد استفاده قرار می گیرند.
ویژگی های روغن گیربکس دستی
ویژگی های موجود در روغن گیربکس شامل:
میزان گرانروی
از مهم ترین ویژگی ها و تفاوتی که در روغن گیربکس دستی یافت می‌شود میزان گرانروی این روغن می‌باشد. این میزان گرانروی موجود در روغن گیربکس دستی از روغن موتور نیز بیشتر می‌باشد که دلیل آن نیز درگیر شدن بیشتر دنده هاست. به این خاطر باید غلظت روغن به اندازه ای باشد که نیرو و فشاری که متوجه دنده است را دفع کرده و کلیت این سیستم دنده را محافظت کند.
مقاومت در مقابل حرارت
هنگام مقایسه روغن گیربکس و واسکازین باید توجه داشته باشید که ا از ویژگی های مهم روغن گیربکس دستی نقطه جوش بالای آن است. زیرا این قطعه وظیفه دفع و انتقال قدرت را از دنده ها دارد و اگر این امر به خوبی انجام نشود خطرات جدی سلامت جعبه دنده خودرو را تهدید می‌کند.
دوام در برابر فشار
مقاومت در برابر فشار نکته مهم دیگری است که باید در ساخت و استفاده روغن اتخاذ شود. گیربکس های جعبه دنده دستی به علت شیوه طراحی در معرض فشار و ساییدگی قرار دارند و روغن گیربکس با مقاومت و استحکام لازم باید این دنده ها را محافظت کند.
عملکرد جعبه دنده اتوماتیک
در هنگام ساخت روغن برای بهبود عملکرد خودرو، جعبه دنده اتوماتیک باید دارای مبدل گشتاور هیدرولیک و مجموعه خورشیدی با نسبت دنده های گوناگون طراحی شود؛ که موجب می‌شود جا به جایی دنده ها به صورت اتوماتیک توسط سامانه کنترل هیدرولیکی انجام شود.
دنده های موجود در گیربکس دستی با اتوماتیک با یکدیگر تفاوت دارند. دنده ها در گیربکس اتوماتیک از گیربکس دستی کوچک تر بوده و برخورد و اصطکاک قطعات در گیربکس اتوماتیک بیشتر است.
به علت تفاوت موجود در دنده های این گیربکس ها، روغن دنده ها نیز متفاوت است که در ادامه آن را ارائه می‌کنیم.
وظایف گیربکس به غیر از روانکاری و جلوگیری از ساییده شدن کارکرد مهم دیگری هست که از اهمیت بالایی برخوردار است، آن هم این است که قابلیت انتقال قدرت از پمپ روغن به کلاج را دارد. انجام این عمل کنترل کردن حرکت دنده ها در خودرو را به همراه دارد.
روغن به کار رفته در گیربکس اتوماتیک نیز باید ویژگی های زیر را در بر داشته باشد:
گرانروی یا ویسکوزیته پایین
به این صورت که میزان گرانروی در این سیستم ها باید پایین باشد زیرا همان طور که قبلا اشاره کردیم برخورد قطعات در این سیستم بیشتر بوده و باید نسبت رقیق بودن آن ها بیشتر باشد تا این روغن هیدرولیکی وظیفه روانکاری خود را بهتر انجام دهد.
پایداری دربرابر حرارت
از ویژگی های مهم در روغن گیربکس اتوماتیک می‌توان به خاصیت خنک کنندگی آن اشاره کرد که مانند مایع خنک کننده موجود در رادیاتور عمل می‌کند و گرمای حاصل از حرکت دنده ها را خنثی می‌کند و مانع این می‌شود که دنده ها در معرض گرما به کار خود ادامه دهند. به همین علت است که نقطه جوش در روغن اتوماتیک پایین تر چون به آن مکمل هایی افزوده می‌شود که سبب افزایش عمر آن می‌شود.
جلوگیری و تداوم در برابر تشکیل کف
خاصیت دیگری که در مورد روغن های گیربکس اتومات می‌توان نام برد جلوگیری از شکل گرفتن کف می‌باشد. گیربکس دستی با ایجاد کف و حباب مانع از انتقال قدرت مناسب به سیستم گیربکسی شده و از این رو روغن گیربکس دستی هم ازین قاعده مستثنی نبوده و قابلیت ضد کف را نیز دارد.
تفاوت روغن هیدرولیک و روغن گیربکس
تفاوت بین روغن دنده و روغن هیدرولیک در این است که روغن دنده نسبت به روغن هیدرولیک خاصیت چسبندگی بالایی دارد و به نوبه خود ضخیم تر از روغن هیدرولیک است. روغن دنده در اتومبیل ها استفاده می شود و به عنوان روان کننده عمل می کند در حالی که روغن هیدرولیک به حرکت دستگاه ها کمک می کند.
روغن‌های دنده، که در ترکیب‌های متعدد قابل دسترسی هستند، برای چرب کردن کنتاکت‌های دنده با حرکات لغزشی و حرکتی مورد استفاده در سخت افزارهای مکانیکی، خودروها و سایر دستگاه‌ها استفاده می‌شوند.
صرف نظر از آنچه در بالا ذکر شد، عملکرد روغن های هیدرولیک در هر سیستم کاربردی خاص را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:
1- انتقال نیرو به طور کارآمد و مقرون به صرفه
2- روانکاری سیستم
3- مقاومت در برابر فوم ها
4- قابلیت آزادسازی هوا
5- پایداری حرارتی، اکسیداسیون و هیدرولیتیک
6- مقاومت در برابر خوردگی، حذف ناخالصی ها، و عملکرد ضد سایش
7- قابلیت فیلتر
8- اتلاف گرما
9- ویسکوزیته
10- مقاومت در برابر آتش و فلاش
