بازیافت روغن سوخته یکی از اقدامات حیاتی برای حفظ محیط‌زیست و بهبود استفاده از منابع طبیعی است. روغن‌های مصرف‌شده در خودروها و ماشین‌آلات صنعتی بعد از مدتی کارکرد، ویژگی‌های اصلی خود را از دست می‌دهند و به عنوان “روغن سوخته” شناخته می‌شوند. این روغن‌ها نه تنها دیگر برای روانکاری موثر نیستند، بلکه در صورت عدم بازیافت و دفع صحیح، می‌توانند به محیط‌زیست آسیب جدی وارد کنند.
روغن مصرف شده یکی از آلاینده های اصلی آبراه های جهان است. هنگامی که به طور نامناسب ذخیره یا دفع شود، می تواند به آب های زیرزمینی نفوذ کند، منابع آشامیدنی را آلوده کند، آبزیان را از بین ببرد و سواحل رودخانه ها و سواحل را کثیف کند. بازیافت روغن سوخته باعث کاهش ردپای زیست محیطی انسان و هم وابستگی به خارجی ها می‌شود. تصفیه روغن کارکرده، منبع مهمی از مواد خام برای تولید محصولات جدید یا به دست آوردن انرژی ایجاد می کند و یک تجارت خوب به حساب می آید. در این مقاله منابع و روش های تصفیه روغن سوخته ارائه شده است. تا انتها همراه روغن سیتی باشید.
روغن سوخته چیست و شامل چه مواردی است؟
طبق تعریف EPA، روغن سوخته به هر روغنی که از نفت خام یا هر روغن مصنوعی تصفیه و مصرف شده است که در نتیجه مصرف، به ناخالصی های فیزیکی یا شیمیایی آلوده شده است، گفته می شود. در طول استفاده معمولی، ناخالصی هایی مانند کثیفی، خراشیده شدن فلز، آب یا مواد شیمیایی می توانند با روغن مخلوط شوند، به طوری که به مرور زمان روغن دیگر عملکرد خوبی ندارد. در نهایت، این روغن استفاده شده باید با روغن بکر یا تصفیه شده جایگزین شود تا وظیفه مورد نظر را انجام دهد.
بررسی اهمیت بازیافت روغن
با توجه به اینکه بخش اعظم روانکارها را روغن پایه تشکیل می‌دهد (از نظر وزنی به طور متوسط بیش از ۹۵% فرمولاسیون یک روانکار متشکل از روغن پایه است)، بسیاری از کشورها روغن پایه مورد نیاز خود را از طریق باز پالایش روغن کارکرده با روش های مدرن دوستدار محیط زیست تامین می‌کنند. برخی از مزایای تصفیه دوم روغن کارکرده به شرح زیر است:
- حفظ منابع طبیعی نفت خام (برای تولید ۱ لیتر روغن ۴۲ لیتر نفت خام نیاز است)
- وابستگی کمتر به منابع خارجی برای تامین روغن پایه
- حفظ منابع آب زیر زمینی و اکوسیستم اقیانوس ها، رودخانه ها، دریاچه ها و طبیعت
- کاهش خطرات زیست محیطی
- صرفه جویی در انرژی
- جلوگیری از تولید گازهای گلخانه ای
منابعی که روغن سوخته از آنجا تولید می‌شود
صنایع مختلفی همچون دریانوردی، هوانوردی، خودرو و.. انواع مختلفی از روغن‌های سوخته را تولید می‌کنند که به‌طور مختصر تولید این روغن های سوخته از طرف آنها را شرح می‌دهیم:
بخش صنعت
انواع روغن صنعتی سوخته شامل روغن موتورگازی، روغن توربین، روغن کمپرسور، روغن انتقال حرارت، روغن فلزکاری و روغن هیدرولیک است. روغن‌های سوخته‌ای که از کارخانه‌ها به‌دست می‌آیند مخلوطی از انواع روانکارهای صنعتی و گریس هستند که با روغن‌های دیگر مخلوط شده‌اند. این روغن‌های سوخته صنعتی حاوی موادی همچون ذرات فلزی، گرد و خاک و محصولاتی که تجزیه اکسیداسیون شده‌اند هستند.
بخش دریایی
انواع کشتی‌های اقیانوس پیما وسایر لوازم حمل و نقل دریایی مقدار زیادی روانکار صنعتی و گریس مصرف می‌کنند. این لوازم مجهز به مخزن‌های جمع آوری گریس مصرف شده، روغن سوخته، روغن موتور دیزل تخلیه شده در طول فعالیت هستند. این مخزن ها در بنادر تخلیه شده و حتی ممکن است مقادیر زیادی از آن در کشتی های فرسوده و آسیب دیده نشت کند. نشت عمدی یا تصادفی همین روغن‌های سوخته از خطوط لوله و تانکرها از مهم‌ترین دلایل آلودگی‌های نفتی محیط زیست دریایی است که بسیار خطرناک می‌باشد.
بخش خودرو
روغن‌های سوخته در این بخش در تعویض روغنی‌ها، انواع مراکز فروش اتومبیل و گاراژها و سایر مناطق خدماتی و ناوگان خودرویی تولید می‌شود. این روغن‌های سوخته شامل روغن انتقال، روغن هیدرولیک، روغن دنده، روغن موتور و همچنین مقدار کمی حلال‌ها هستند. روغن سوخته خودرویی حاوی مواد سمی بوده و خطرناک و آتش‌زا می‌باشند. مقدار زیادی از این نوع روغن از حمل و نقل شرکت‌های ساختمانی و خودروهای سنگین به‌دست می‌آید.
بخش نیرو
شرکت‌های انتقال نیرو از تعداد کمی ترانسفور ماتورهای فوق العاده بزرگی استفاده می‌کنند. اما شرکت‌های توزیع از تعداد کمی ترانسفورماتور کوچک برای توزیع برق در سراسر دنیا استفاده می کنند. روغن صنعتی یک خنک کننده داخلی این ترانسفورماتورها بوده که یک محافظ و عایق در برابر جرقه زدن نیز هستند. روغن‌ها را در دوره‌های مشخصی آزمایش می‌کنند تا بدانند آیا خاصیت الکتریکی پایه خود را حفظ کرده‌اند یا نه، در غیر اینصورت برای اطمینان و بهره برداری بهتر از عملکر دستگاه باید سریع عوض شوند.
نقش روغن‌های خاص در بازیافت
بازیافت روغن سوخته شامل انواع مختلفی از روغن‌ها می‌شود که در صنایع و خودروها به کار می‌روند. این روغن‌ها شامل روغن موتور بنزینی، روغن دنده خودرویی و روغن‌های صنعتی هستند. هر کدام از این روغن‌ها با توجه به کاربرد خود، نیاز به فرآیند بازیافت مخصوص به خود دارند. روغن‌های موتور و روغن‌های دنده با توجه به خصوصیات شیمیایی و افزودنی‌های خاصی که دارند، نیازمند تصفیه و بازسازی دقیق‌تری هستند تا بتوانند دوباره در وسایل نقلیه یا تجهیزات صنعتی مورد استفاده قرار گیرند.
روغن سوخته شامل چه مواردی نیست؟
- روغن‌های باطله که زباله‌های تمیز کردن کف مخازن ذخیره‌سازی سوخت بکر، پاکسازی نشت نفت کوره یا سایر ضایعات نفتی است که استفاده نشده است.
- ضد یخ و نفت سفید
- روغن نباتی و روغن حیوانی (می تواند این روغن ها را بازیافت کند، اما آنها روغن پخت و پز محسوب می شوند و به عنوان روغن مصرف شده طبقه بندی نمی شوند)
- تقطیرات نفتی که به عنوان حلال استفاده می شوند
بازیافت روغن سوخته چیست؟
بازیافت روغن سوخته فرآیندی است که طی آن روغن‌های مصرف‌شده، جمع‌آوری، تصفیه و بازتولید می‌شوند تا بتوان از آنها مجدداً استفاده کرد. این فرآیند شامل مراحل مختلفی مانند تصفیه، حذف آلاینده‌ها و ترکیبات ناخواسته، و بازسازی روغن به شکلی است که بتواند دوباره در کاربردهای مختلف به کار رود.
انواع روش‌هایی که برای بازیافت و تصفه روغن سوخته استفاده می‌شود
- بازیافت از طریق برج‌های تقطیر خلاء با بهره گیری از حلال اسید و خاک معدنی
- بازیافت و تصفیه با استفاده از خاک معدنی اسیدها یا بازها
- بازیافت و تصفیه با کمک خاک اکتیو شده با اسید
- فرآیند بازیافت و تصفیه با استفاده از حلال پروپان
- فرایند تصفیه روغن سوخته با استفاده از هیدروژناسیون
- بازیافت و تصفیه روغن سوخته با کمک برج‌های تقطیر خلاء فیلم نازک
- بازیافت و تصفیه روغن سوخته با کمک اولترافیلتراسیون
مراحل بازیافت و یا بلندینگ روغن سوخته
برای انجام فرآیندهای خاص بازیافت روغن سوخته از روش‌های تصفیه انواع روغن صنعتی که در بالا نام بردیم استفاده می‌شود. به‌طور خلاصه مراحل بازیافت شامل موارد زیر است:
- حذف ذرات جامد و ذرات آب به‌وسیله ته نشینی در روغن سوخته
- استفاده از واکنش اسید سولفوریک برای حذف انواع مواد آغشته شده قابل حل در اسید حذف گریس و صمغ
- به‌کار بردن واکنش‌های قلیایی برای خنثی سازی محیط اسیدی مورد استفاده در مراحل بازیافت
- استفاده از مایعات حلال برای حذف نمودن صابون
- تقطیر ساده برای حذف روغن‌های فرار و رطوبت
- استخراج با استفاده از حلال‌های ویژه و تقطیر تحت خلاء
- به‌کار بردن خاک ویژه رنگ بری و جذب انواع ناخالصی‌ها
- استفاده از فیلترینگ برای حذف افزودنی‌های معدنی و دیگر جامدات داخل آن
- هیدروژناسیون برای بهتر کردن رنگ روغن و لندینگ به‌منظور دستیابی به استاندارهای روغن صنعتی و ویژگی‌های مورد انتظار
مراحل اصلی بازیافت روغن سوخته
- جمع‌آوری: روغن‌های سوخته از منابع مختلف مانند کارگاه‌های خودرو، کارخانه‌ها و تعمیرگاه‌ها جمع‌آوری می‌شوند.
- تصفیه اولیه: روغن جمع‌آوری‌شده از ذرات معلق، آب و سایر آلاینده‌ها پاکسازی می‌شود.
- تقطیر: در این مرحله، ترکیبات مختلف روغن جدا می‌شوند تا روغن به حالت پایه بازگردد.
- افزودن مواد جدید: پس از تصفیه، مواد افزودنی جدید به روغن اضافه می‌شوند تا روغن بازیافتی بتواند وظایف اصلی خود را مانند روانکاری و خنک‌کنندگی انجام دهد.
مزایای تصفیه روغن سوخته چیست؟
بازیافت روغن سوخته دارای مزایای بسیاری است، برخی از مزیت های تصفیه روغن به شرح زیر است:
- پیشگیری از آسیب به محیط زیست: بازیافت صحیح روغن از آلودگی محیطی که می تواند بر سلامت جمعیت عمومی، حیات وحش و منابع طبیعی تأثیر بگذارد، جلوگیری می کند.
- حفظ منابع: بر طبق گزارش EPA تقریبا 380 میلیون گالن روغن در سال بازیافت می شود که به طور مؤثرتری از این منبع ارزشمند استفاده می کند.
- بقاء انرژی: هنگام پالایش مجدد نفت، تقریبا یک سوم انرژی در مقایسه با فرآیند حذف ناخالصی های نفت خام برای رسیدن به کیفیت روانکار مورد نیاز است. این بدان معنی است که هزینه انرژی به طور کارآمدتری مدیریت می شود.
- صرفه جویی در هزینه برای شرکت ها: دفع زباله می تواند بسیار گران باشد. با این حال، تصفیه روغن کارکرده اغلب کمتر از دفع آن هزینه دارد.
چرا بازیافت روغن مهم است؟
- حفاظت از محیط‌زیست یکی از مهم‌ترین دلایل بازیافت روغن سوخته، حفاظت از محیط‌زیست است. اگر روغن‌های مصرف‌شده به‌درستی دفع نشوند، می‌توانند باعث آلودگی خاک، آب و هوا شوند. یک لیتر روغن سوخته می‌تواند میلیون‌ها لیتر آب را آلوده کند و به حیات آبزیان آسیب برساند. بازیافت این روغن‌ها کمک می‌کند تا از ورود آلاینده‌های خطرناک به محیط‌زیست جلوگیری شود.
- صرفه‌جویی در منابع طبیعی تولید روغن‌های جدید نیازمند استفاده از منابع طبیعی همچون نفت خام است. بازیافت روغن سوخته به کاهش نیاز به استخراج نفت خام کمک می‌کند و باعث صرفه‌جویی در منابع طبیعی می‌شود. با بازیافت روغن، می‌توان از همان مواد اولیه بارها استفاده کرد و در مصرف انرژی و منابع کاهش ایجاد کرد.
- کاهش هزینه‌ها بازیافت روغن سوخته می‌تواند به کاهش هزینه‌های مرتبط با تولید و خرید روغن جدید کمک کند. برای مثال، روغن‌های بازیافتی می‌توانند به عنوان جایگزین مقرون‌به‌صرفه‌ای برای روغن‌های جدید در بسیاری از کاربردها، از جمله صنایع مختلف، به کار روند.
خلاصه مقاله
روغن سوخته، هر روغنی است که پس از استفاده، به ناخالصی‌های فیزیکی یا شیمیایی آلوده شده است. از آنجایی که بخش اعظم روانکارها را روغن پایه تشکیل می‌دهد، بازیافت روغن سوخته که منجر به حفظ منابع طبیعی، کاهش خطرات زیست‌محیطی، صرفه‌جویی در انرژی و جلوگیری از تولید گازهای گلخانه ای می‌شود، بسیار مهم است. روغن سوخته در بخش‌های مختلف صنعتی، دریایی، خودرو و نیرو تولید می‌شود.
روغن سوخته شامل روغن‌های زباله نیست و می‌تواند بازیافت شود. مراحل بازیافت شامل حذف ذرات جامد و آب، حذف مواد آغشته شده، استفاده از حلال و خاک معدنی، تقطیر و هیدروژناسیون است. بازیافت روغن سوخته مزایایی مانند حفاظت از محیط زیست، حفظ منابع، بقاء انرژی و صرفه جویی در هزینه دارد.
بازیافت روغن سوخته یک فرآیند ضروری برای حفظ محیط‌زیست و استفاده بهینه از منابع طبیعی است. این فرآیند نه تنها به کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی کمک می‌کند، بلکه منجر به صرفه‌جویی در هزینه‌ها و منابع طبیعی نیز می‌شود. با توجه به اهمیت این موضوع، استفاده از روغن‌های با کیفیت و بازیافت‌پذیر مانند روغن موتور بنزینی و روغن دنده خودرویی می‌تواند گامی موثر در جهت کاهش اثرات زیست‌محیطی و حفظ منابع باشد.
بنابراین، دفع صحیح روغن‌های سوخته و استفاده از محصولات بازیافتی باید به عنوان بخشی از رویکرد پایدار در نگهداری خودروها و تجهیزات صنعتی در نظر گرفته شود.
